Ègbà ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́ bíi àṣẹ ọlọ́jọ̀

Ẹ̀ gba ìgbà ni mo kọ àkọ́ọ̀lọ́ yìí, mo sì ti kọ́ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ẹ̀kọ́ tábì ni. Ọ̀kan lára àwọn ẹ̀kọ́ náà ni pé, rara, kì í ṣe ohun tí ọ̀rọ̀ náà "rírí ọ̀tọ́" túmọ̀ sí.

Nígbà tí mo kọ́ ọ̀rọ̀ náà fún ìgbà àkọ́kọ́, mo kà á gẹ́gẹ́ bí ohun tí ó jẹ́ ọ̀tọ́ pàápàá. Mo rò pé ó túmọ̀ sí "ọ̀rọ̀ òdodo," àti pé ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tí a lè gbékè lé láti fi ṣe àgbà. Ṣùgbọ́n mo kẹ́kọ̀ọ́ pé èyí kò tọ̀nà.

Ní tòótọ́, ọ̀rọ̀ náà "rírí ọ̀tọ́" kò túmọ̀ sí "ọ̀rọ̀ òdodo." Túmọ̀ sí "ọ̀rọ̀ tí ó kún fún oríì." Ọ̀rọ̀ oríì lè jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo, ṣùgbọ́n ó tún lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò òdodo.

Fún àpẹẹrẹ, jẹ́ kí a wò ọ̀rọ̀ òwe yìí: "Ẹni tí ó ń ní ọ̀pọ̀ ọ̀rẹ́ kò ní ọ̀rẹ́ kankan." Ọ̀rọ̀ òwe yìí jẹ́ ọ̀rọ̀ oríì, nítorí ó fi hàn àwọn ojúṣàájú àìdánilójú ọ̀rẹ́.

Ṣùgbọ́n, ṣé ọ̀rọ̀ òwe yìí jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo? Kò gbẹ́kẹ̀lé. Lẹ́kọ̀ọ̀kan, àwọn ènìyàn tí ó ní ọ̀pọ̀ ọ̀rẹ́ tún ní ọ̀rẹ́ tó dáa.

Èyí fi hàn pé, ọ̀rọ̀ tí ó rírí ọ̀tọ́ kò lè jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo. Ó tún lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò òdodo. Nígbà tí ó bá kan sí "rírí ọ̀tọ́," ó yẹ kó jẹ́ ìkìlọ̀ fún wa láti máa ṣàgbà àgbà fún ọ̀rọ̀ yẹn. Ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́ lè jẹ́ òdodo, ṣùgbọ́n ó lè jẹ́ àgbà.

Ohun tí ó wà ní èyí, ó jẹ́ pé kò yẹ kó jẹ́ ọ̀rọ̀ náà nìkan ní ó kàn wá lẹ́nu tí a ó fi gba ìpinnu. Ó pọ̀ jù bẹ́ẹ̀ lọ. 

Ó yẹ kó jẹ́ pé à ń ka ọ̀rọ̀ náà ṣètò pẹ̀lú àwọn ohun míì tí ó wà lójúkò nìkan. Àwọn ohun mí̀í yẹn sì ni tí wọn á jẹ́ kó rọrùn fún wa láti mọ bóyá ọ̀rọ̀ náà jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó dáa tàbí ọ̀rọ̀ tó kùnà, ọ̀rọ̀ òdodo tàbí ọ̀rọ̀ àìṣòdodo. 

Nígbà míì, ọ̀rọ̀ tí ó rírí ọ̀tọ́ lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó kún fún ọ̀rọ̀ tó kùnà. Fún àpẹẹrẹ, jẹ́ kí a wò ọ̀rọ̀ òwe yìí: "Ẹni tí ó bá ń tẹ́fírì, yóò gún." Ọ̀rọ̀ òwe yìí jẹ́ ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́, nítorí ó fi hàn àwọn ojúṣàájú àìdánilójú tẹ́fírì. 

Ṣùgbọ́n, ṣé ọ̀rọ̀ òwe yìí jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo? Kò gbẹ́kẹ̀lé. Ọ̀rọ̀ òwe yìí kò fi àwọn ohun tí ó ṣẹlẹ̀ lójúkò kà. Ó kò fi àwọn àǹfàní tẹ́fírì kà. Ó kò fi àwọn ohun tí ẹni náà ń fẹ́ tẹ́fírì kà.

Nítorí náà, ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́ kò lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo. Ó tún lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò òdodo. Nígbà tí ó bá kan sí "rírí ọ̀tọ́," ó yẹ kó jẹ́ ìkìlọ̀ fún wa láti máa ṣàgbà àgbà fún ọ̀rọ̀ yẹn. Ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́ lè jẹ́ òdodo, ṣùgbọ́n ó lè jẹ́ àgbà.

Nígbà tí a bá ń ṣírí ọ̀rọ̀, ó yẹ kó jẹ́ pé à ń ka ọ̀rọ̀ náà ṣètò pẹ̀lú àwọn ohun míì tí ó wà lójúkò nìkan. Àwọn ohun míì yẹn sì ni tí wọn á jẹ́ kó rọrùn fún wa láti mọ bóyá ọ̀rọ̀ náà jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó dáa tàbí ọ̀rọ̀ tó kùnà, ọ̀rọ̀ òdodo tàbí ọ̀rọ̀ àìṣòdodo.

Ìgbà ọ̀tun tí mo kọ́ àkọ́ọ̀lọ́ yìí, mo kọ́ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ẹ̀kọ́ tábì ni. Ọ̀kan lára àwọn ẹ̀kọ́ náà ni pé, rara, kì í ṣe ohun tí ọ̀rọ̀ náà "rírí ọ̀tọ́" túmọ̀ sí. Ọ̀rọ̀ náà kò túmọ̀ sí "ọ̀rọ̀ òdodo." Túmọ̀ sí "ọ̀rọ̀ tí ó kún fún oríì." Ọ̀rọ̀ oríì lè jẹ́ ọ̀rọ̀ òdodo, ṣùgbọ́n ó tún lè jẹ́ ọ̀rọ̀ tí kò òdodo.

Nígbà tí ó bá kan sí "rírí ọ̀tọ́," ó yẹ kó jẹ́ ìkìlọ̀ fún wa láti máa ṣàgbà àgbà fún ọ̀rọ̀ yẹn. Ọ̀rọ̀ rírí ọ̀tọ́ lè jẹ́ òdodo, ṣùgbọ́n ó lè jẹ́ àgbà. Ó pọ̀ jù bẹ́ẹ̀ lọ.

Ó yẹ kó jẹ́ pé à ń ka ọ̀rọ̀ náà ṣètò pẹ̀lú àwọn ohun míì tí ó wà lójúkò nìkan. Àwọn ohun míì yẹn sì ni tí wọn á jẹ́ kó rọrùn fún wa láti mọ bóyá ọ̀rọ̀ náà jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó dáa tàbí ọ̀rọ̀ tó kùn