Èmi ní ògá mi

Awọn orúkọ míràn tí a ń pè é ní:
- Bíró-Bíró
- Onikọ̀
- ìgbà
- Ìdàfúnlẹ̀

Ó jẹ́ ohun ìgbàgbọ́ pé Ìdàfúnlẹ̀ kọ́ wọn bí wọ́n fi ń kọ̀we. Ìdí nìyí tí nǹkan tá a ba kọ́ mọ́̀ jẹ́ máyẹsèrí.

Inǹkan yìí wá láti ilẹ̀ Faransi lọ́dún 1930. Pènepèn jẹ́ orúkọ ọkàn nínú àwọn orúkọ tí Ìdàfúnlẹ̀ jẹ́, ṣùgbọ́n nígbà tí ó lọ́ rẹ̀ kọ, ó yí kó padà sí Bic.
Bíró-Bíró jẹ́ orúkọ onírúurú tí a ń pè é ní nínú èdè Yorùbá. Orúkọ mẹ́ta tá a lo jùlọ ni:
1. Bíró
2. Bíró-Bíró
3. Onikọ̀.

Onikọ̀ jẹ́ orúkọ òkè mànìlà. Àkọsílẹ̀ kọ́kọ́ ti Bíró-Bíró kọlu fún ọmọ ilẹ̀ Yorùbá wáyé nígbà tá Ìgbàgbọ́ fún àgbà lábẹ́ Olúwa ń mú bíró wọlé láti ilẹ̀ Faransi lọ́dún 1944. Ní ọdún 1960 ni gbɔ̀ngàn tí ó wà nínú Bíró-Bíró wá di títà.

Ó ti di ọ̀rọ̀ àgbà tún jẹ́ ọ̀rọ̀ àgbà tí gbogbo ènìyàn lè fi kọ̀we lédè Yorùbá. A lè jà nípa ọ̀rọ̀ Bíró-Bíró, àkọsilẹ̀ rẹ̀ àti ìlànà bárà rẹ̀. Ìlànà rẹ̀ kọ́ wa lẹ́kọ̀ọ́ bí a fi ń kọ̀we lásán tí kò ní àwíyé.

Agbára tí Bíró-Bíró ní kò kún àsìkò kankan. Ọ̀rọ̀ rẹ̀ jẹ́ ẹ̀tàn tí a kò gbọ́dọ̀ gbàgbé nígbà tí a bá fẹ́ kọ́ nípa ilé-ìwé. Ńṣe ni Bíró-Bíró gbọ́kàn láti kọ̀we àkọ́lé-àkọ́lé.

Ìyàtọ̀ tí Bíró-Bíró ní pẹ̀lú ọ̀rọ̀ míràn ni pé ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó ń gbádún ìgbàgbọ́ gẹ́gẹ́ bí Ìdàfúnlẹ̀. Gẹ́gẹ́ bí ọlọ́rọ̀ Yorùbá tí ń bẹ̀rẹ̀ láti Ì, ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tó dájú, ó sì jẹ́ ọ̀rọ̀ ẹniti ohun gbọ́.

Bíró-Bíró jẹ́ ọ̀rọ̀ kékeré tí ó ń tú ń kọ́ni lẹ́kọ̀ọ́ tí ó dájú, tí ó sì ń kọ́ni láti fi gbára kọ̀we. Ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó lè fi kọ̀we ohun gbogbo tí ó bá jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó tọ́.

Èmi gbàgbọ́ pé bí a bá ń lo ọ̀rọ̀ Bíró-Bíró jẹ́, a máa rí irírí kíkún rè tí ó sì tún jẹ́ ìṣòro fún ọ̀rọ̀ míràn tí a bá fi àfihàn. Ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó mú kí àkọ́silẹ̀ rẹ̀ jẹ́ ti a lè gbàgbé.

Èmi gbàgbọ́ pé ọ̀rọ̀ Bíró-Bíró jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó lè fa àwọn ẹ̀kọ́ púpọ̀ tí a lè fi kọ́ ọ̀rọ̀ míràn. Ó sì tún jẹ́ ọ̀rọ̀ tí a lè fi ṣe ìgbìyànjú tí ó jẹ́ ọ̀rọ̀ tó tóbi nípa bí a ṣe lè fi ọ̀rọ̀ Yorùbá kọ̀we èdè Yorùbá.

Kí Ọlọ́run gbà wá láborí, kí ó sì jẹ́ kí a tún mọ́ ọ̀rọ̀ Yorùbá dáadáa.