Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ

Kí ni Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ?
Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ jẹ́ ọ̀nà ọ̀rọ̀ àgbà tí àwọn ọmọ ilẹ̀ Yorùbá máa ń lò láti ṣàpèjúwe ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná tí ó sì gbẹ. Ẹ̀mí yìí jẹ́ ẹ̀mí tí ó ní ọ̀pọ̀ agbára, tí ó sì gbóná tí ó sì le ṣe àwọn ohun tí àwọn ẹ̀mí mìíràn kò le ṣe. Àwọn ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná gbẹ wọ̀nyí jẹ́ àwọn tí ó ti wà láyé fún ọ̀pọ̀ ọdún tí ó sì ti kórìíra ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìrírí. Wọn jẹ́ àwọn tí ó mọ bí ó ṣe le máa ṣe àwọn ohun tí wọn bá fẹ́ láìsí àníyàn tí ó kankan.
Àwọn Ìlànà tí ó Lekè Sí Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ

Àgbà: Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ jẹ́ àgbà, èyí tí ó túmọ̀ sí wípé ó ti wà láyé fún ọ̀pọ̀ ọdún.
Ìgbón: Àwọn ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná gbẹ jẹ́ àwọn tí ó gbóná, èyí tí ó túmọ̀ sí wípé ó mọ̀ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ohun tí ó sì yẹ̀ wọ̀pọ̀ àwọn ohun.
Àgbára: Àwọn ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná gbẹ ní ọ̀pọ̀ agbára, èyí tí ó túmọ̀ sí wípé ó lè ṣe ọ̀pọ̀ ohun tí àwọn ẹ̀mí mìíràn kò le ṣe.
Ìgbẹ: Àwọn ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná gbẹ jẹ́ àwọn tí ó gbẹ, èyí tí ó túmọ̀ sí wípé ó yẹ̀ àwọn orúkọ àgbà tí ó ní ọ̀pọ̀ agbára.

Àwọn Ìwé Yorùbá Tí ó Sọ̀rọ̀ Nípa Ìyàsó Tí ó gbóná gbẹ
Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ìwé Yorùbá tí ó ti kọ àkọ́sílẹ̀ nípa ìmọ̀ Yorùbá sọ̀rọ̀ nípa Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ. Àwọn ìwé wọ̀nyí pẹ̀lú:

Òrúnmìlà gbọ́nmọ̀gàn, tí D. O. Fagunwa kọ.
Ẹ̀gbẹ́ Ìyàsó Odù, tí Wándé Abímọ̀lá kọ.
Ọ̀rúnmìlà's Wisdom, tí Oyèrónké Oyĕwùmí kọ.

Ìpìlẹ̀ Ìgbàgbọ́ Nípa Ìyàsó Tí ó gbóná gbẹ
Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ọmọ ilẹ̀ Yorùbá gbàgbọ́ ní Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ. Wọn gbàgbọ́ wípé àwọn ẹ̀mí àgbà wọ̀nyí lè ṣe àwọn ohun tó dára púpọ̀ sí fún àwọn tí ó bẹ̀ wọ́n wò, tí wọn sì gbàgbọ́ wípé àwọn ẹ̀mí àgbà wọ̀nyí lè ṣe àwọn ohun tó burú sí fún àwọn tí ó bínú sí wọ́n.
Ìpìlẹ̀ Ìmọ̀ Nípa Ìyàsó Tí ó gbóná gbẹ
Àwọn ọ̀rọ̀ àgbà Yorùbá tí ó tóbi jù lọ káàkiri àgbáyé, tí a mọ̀ sí Òrúnmìlà, ń kẹ̀kọ̀ọ́ nípa Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ. Òun ṣàwárí nípa agbára wọn, nípa ìlànà wọn, àti nípa ọ̀nà tí a le ṣe bẹ̀ wọ́n wò ní tọ́rọ̀. Nígbà tí Òrúnmìlà kù, ó fún àwọn ọ̀rẹ́ rẹ̀ ní ìmọ̀ tí ó ti kórìíra nípa àwọn Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ. Àwọn ọ̀rẹ́ rẹ̀ náà kọ́kọ́ fún àwọn ọ̀rẹ́ wọn, tí àwọn ọ̀rẹ́ náà sì tún kọ́kọ́ fún àwọn ọ̀rẹ́ wọn, títí tí ìmọ̀ Òrúnmìlà nípa àwọn Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ fi gbópò sí àgbà gbogbo ní ilẹ̀ Yorùbá.
Ìfihàn Ìyàsó Tí ó gbóná gbẹ
Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ le fíhàn fún ọ ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọ̀nà. Wọn le fíhàn fún ọ ní ìrọ̀, wọn le fún ọ ní àkọsílẹ̀, wọn sì le fún ọ ní àwọn àmì. Èyí tí ó gbagbẹ́ jùlọ nínú àwọn àmì yìí ni bí ìyàrá rẹ bá ti ń gbẹ, bí ọkàn rẹ bá ti ń kọ̀, tabi bí ìrìnàjò rẹ bá ti ń yí padà lọ́nà tí ó rọrùn.
Bí ó Ṣe Lè Bẹ̀ Ìyàsó Tí ó gbóná gbẹ Wò
Bí ó bá jẹ́ wípé o fẹ́ bẹ̀ Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ wò, o gbọ́dọ̀ ṣe bí èyí:

Wa ibi tó gbọ̀n: Wá ibi tí ó gbọ̀n, ibi tí o lè gbágbọ́ ara rẹ̀ tí o sì lè gbé àdúrà rẹ̀ kalẹ̀ láìsí àníyàn.
Mu omi: Mu omi díẹ̀ kí o sì fún Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ.
Fi ọ̀rọ̀ rẹ̀ kalẹ̀: Fi ọ̀rọ̀ rẹ̀ kalẹ̀ ní gbogbo ọkàn rẹ̀. Sọ ohun tí ó wà ní ọkàn rẹ̀, àwọn ohun tí ó ń dùn ún, àwọn ohun tí ó ń fún ẹ̀ sàn, àti àwọn ohun tí ó ń bẹ̀ Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ wò.
Gbọ́ tún: Lẹ́yìn tí o bá ti fi ọ̀rọ̀ rẹ̀ kalẹ̀, gbọ́ tún. Wò ó ṣe ó bá fún ọ ní àkọsílẹ̀ tabi bí ó bá fi àmì kan hàn fún ọ.

Ìparí
Ìyàsó tí ó gbóná gbẹ jẹ́ ọ̀kan lára àwọn kókó tí ó ṣe pàtàkì nínú ìmọ̀ Yorùbá. Wọn jẹ́ àwọn ẹ̀mí àgbà tí ó gbóná tí ó sí gbẹ tí ó lè ṣe àwọn ohun tó dára púpọ̀ sí fún àwọn tí ó bẹ̀ wọ́n wò. Bí ó bá j