Òpin Sílẹ̀: Ofin Àgbà, Ẹ̀tọ́ Ọmọ̀lẹ́, àti Ìjọba Tó Dára

Láti ẹ̀gbẹ̀rún ọdún wá, àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà ti ń gbọ̀n lati máa já kọ gbogbo irú àìṣédègbà tí wọ́n bá rí nínu ìjọba wọn. Nígbà tí wọ́n bá ṣí òpin sílẹ̀ sí àwọn ìgbòkègbodò, ewà àti òpó kan tí wó́n sábà máa ń lò ni wípé, “Orílẹ̀-èdè yìí kò lè bá’a tẹ́lẹ̀, gbogbo ọ̀rọ̀ tá a bá sọ kì í gbọ́, ó tó ìmú àgùntàn, àwọn alákòóso gbọ́dọ̀ yí ọ̀nà wọn padà!”

Ìlú Nàìjíríà tí a mò sí orílẹ̀-èdè adàlù tí gbogbo àwọn ènìyàn rere tí ń ṣe nǹkan tó tọ́ bá ń gbe, ní ìgbà tí gbogbo àwọn tí ń ṣe àìtọ́ bá ń gbe nínú ọ̀ràn àìsàn corruption. Ohun tó ń ṣẹlẹ̀ lọ́wọ́lọ́wọ́ lórílẹ̀-èdè Nàìjíríà ṣàjọ̀dún ni ó jẹ́ ki gbogbo àwọn ènìyàn rere tí ń ṣe nǹkan tó tọ́ bá sunkún, tí gbogbo àwọn tí ń ṣe àìtọ́ bá ń rí ọna rere láàyè. Ìjọba tí wọn tìkalararà fún àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà ní ẹ̀tọ́ sí àwọn ohun àìní ìgbésí ayé bakan náà ń tìkalararà fún wọn ní ẹ̀tọ́ láti sọ ohun tí ó wà lọ́kàn wọn. Orísun àwọn òfin àgbà ni èto òṣèlú Ìjọba-àgbà orílẹ̀-èdè Nàìjíríà tí ó ṣe àkóso gbogbo dídà àti àìgbọ́dòfin tó ń ṣẹ̀ nínu orílẹ̀-èdè yìí. Òfin tí ó ṣe àkóso òfin àgbà ni Òfin Òfin Àgbà orílẹ̀-èdè Nàìjíríà tí ọ̀rọ̀ kejì ó gbà ní ọ̀lá 24 latígbà tí wọ́n ṣe ìtùtú ní ọdún 1999.

Nígbà tígbà tí ìjọba bá ṣe nǹkan àìtọ́, àwọn tó bá ń rí ọ̀rọ̀ gbòrò, tí wọn bá sì fọwọ́ rọwọ́ mọ́ àwọn tó bá ń rí ọ̀rọ̀ gbòrò kò lè sọ tí òpin wọn níbomi. Ṣùgbọ́n, ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà, irú àwọn ènìyàn bẹ́ẹ̀ kò ní gbẹ̀ ẹ́sùn rí, lábẹ́ òfin àgbà orílẹ̀-èdè Nàìjíríà, èyí tí ó ṣe àgbà fún àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà láti máa sọ ohun tí ó wà lọ́kàn wọn. Lọ́dún 2020, ìjọba orílẹ̀-èdè Nàìjíríà fi ìgbésẹ̀ kan tí kò tọ́ dájú sílẹ̀, tí ó sì ń gbàgbé ètọ́ ọmọ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà nílẹ̀ láti máa sọ ohun tí ó wà lọ́kàn wọn, tí wọ́n fi bílù fún Òfin Ètọ́ Bàlú, tó gbówó̟ lára bílù, tó sì ń ṣe àgbà fún ìṣẹ́ ọ̀lọ́pàá ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà láti máa fi àwọn ènìyàn tí wọ́n bá ń sọ àwọn òpin wọn tó bá gbéjà kò nínú àwọn wọ́n bá ń sọ àwọn òpin wọn tó bá jẹ́ ìrẹwẹ̀sì. Lọ́nà kan, bílù yìí ń ṣe àgbà fún ìjọba sí láti máa ṣí àwọn tí wọ́n bá ń sọ òpin wọn tó bá jé àìtọ́ kò nínú àwọn tí ń sọ òpin wọn tó bá gbéjà kò. Ìgbésẹ̀ tí ìjọba orílẹ̀-èdè Nàìjíríà gbé yìí díjú àwọn tí ọkàn wọn balẹ̀ fún orílẹ̀-èdè Nàìjíríà, tí wọ́n kò ni àìgbọ́dòfin gbogbo gbogbo nípasẹ̀ sísọ ohun tí ó wà lọ́kàn wọn.

• Ètọ́ tí òfin fún ọ láti máa sọ ohun tí ó wà lọ́kàn rẹ kò ní siso
• Ètọ́ tí òfin fún ọ láti máa ṣàgbà láti máa sọ òpin rẹ kò ní siso
• Ètọ́ tí òfin fún ọ láti máa darí àwọn tó ń ṣe àìtọ́ kò ní siso
• Ètọ́ tí òfin fún ọ láti máa já kọ àwọn ohun tí kò tọ́ kò ní siso

Afẹ́ tí ó kọjá, nígbà àsìkò EndSARS, àwọn ọ̀dọ́mọkùnrin àti ọ̀dọ́mọbìnrin Nàìjíríà wọlé síta láti máa darí àwọn ìwà tí àwọn ọ̀lọ́pàá ṣe, tí a mò sí SARS, tí wọ́n sì wọlé síta pẹ̀lú ọ̀rọ̀ ẹ̀kùn wọn “#EndSARS”. Ìja yìí bá n lọ́wọ́ gidigidi láti ṣe àfihàn sí ọ̀rọ̀ tí àwọn ọ̀dọ́mọkùnrin àti ọ̀dọ́mọbìnrin fẹ́ sọ, tí kò sì ní gbàgbé, títí tí ìjọba orílẹ̀-èdè Nàìjíríà fi fìgbà sí àwọn èlẹ̀sọ̀, tí wọ́n sì mú kí àwọn ọ̀lọ́pàá tí wọ́n ti kọ̀ ọ̀rọ̀ gbọ́, tí wọ́n sì gbàgbọ́ àwọn tí wọ́n ń gbọ́sẹ̀. Àwọn ènìyàn láti gbogbo àgbà orílẹ̀-èdè Nàìjíríà darí àwọn àṣẹ ìjọba yìí, tí wọn kọ̀ ọ̀rọ̀ gbọ́ nítorí pé àwọn ìwà ńlá tí SARS gbà láti máa pa àwọn ènìyàn láìlágbára, tí wọ́n sì ń mú àwọn ènìyàn sí àwọn ohun tí kò tọ́. Dípò tí ìjọba orílẹ̀-èdè Nàìjíríà gbọ́dọ̀ gbọ́ àwọn tí wọ́n ń gbọ́sẹ̀, wọ́n fún àwọn ọ̀lọ́pàá lẹ́s