Òrò àgbà, òrò kétélét

Ìkan jẹ́ àwọn ẹranko tó wọ́pọ̀ jùlọ nínú omi, àwon tó sí lágbà tó sì sí kétélét, àwọn pàtàkì tó sì wúlò, tó sì jẹ́ kí ogunlópò ọmọ nígbà tí ayé wọn bá já.

Nígbà tí mo bá sòrò nípa ikan, ọrọ tí ń sá lọ sí mi gbà ni àdúgbò kan tí à ń pe ní Makoko tó wà ní Èkó. Makoko jẹ́ ibi tí ìrún po gan, omi níbẹ̀ ń gbẹ́, tí àwọn ènìyàn sì máa gbé ní orí omi náà, èyí jẹ́ ibi tí ìkan wọ́pọ̀, ọmọdé àgbà àgbà ni wọ́n máa lọ ṣe iṣẹ́ ọ̀rẹ̀ wọn níbẹ̀, àwọn obìnrin sì máa lọ wọ̀ ó ní ọjà, àwọn ọkùnrin sì máa lọ fà á.

Nígbà tí mo bá yá Makoko, ohun tó máa wá sì mi gbà ni bí mo ṣe máa ṣọdẹ́ àwọn ikan tí wọ́n máa ró lórí omi náà, wọ́n ni wọ́n máa máa rẹ̀ nínú omi náà. Àwọn ẹranko ògìdìgbà tó máa máa wà lórí ìkan náà nígbà tí wọ́n bá fẹ́ ró wọn. Eni tí ó bá fẹ́ gba ikan tó tóbi jùlọ, ohun tó máa máa ṣe ni pé, ó máa wà níbì kan tí ó ní àlàfo, ó ni ó máa máa fi àlàfo náà gbà ikan tó bá fẹ́ lọ lórí ọkọ̀ náà, ìkan tí wọ́n bá gbà méjì tàbí mẹ́ta ni wọ́n máa máa gbá oníṣòwò orúkọ nítorí wọn á wá ra wọn sí ajà.

Ibẹ̀ ni mo ti mọ̀ pé ikan jẹ́ ohun ọ̀là tó sì jẹ́ ohun tó wọ́pọ̀, ó sì tún ni àǹfààní látara. Bakan náà ni mo ti gba àwọn ọ̀rọ̀ kétélét tó le ṣe iranlọ́wọ́ fún ọ láti mọ̀ nípa ikan.

Ìkan jẹ́ àwọn ẹranko omi tó ń míìsì omi gé.

Wọ́n jẹ́ àwọn ẹranko tó wọ́pọ̀ jùlọ nínú omi.

Ìkan ni àgbà tó sì ni kétélét.

Ó jẹ́ orísun oúnjẹ tí ó tóbi fún ọ̀pọ̀ ènìyàn.

Ó jẹ́ orísun àwọn fífún mẹ́gí nítorí wọ́n ní àwọn ọrẹ́ tó ga.

Wọ́n ni àwọn ohun tó ṣe pàtàkì fún ara, bí i ọ̀rọ̀, dókítá.