Òrò Wíwá Àgbà Wà Lónì, Èkó

Ó ní àárọ̀ kan tí ó ṣe pàtàkì nígbà tí ìlù kan ti fẹ́ ṣubú. Èyí náà ni ọ̀rọ̀ tí ó wà lónì nínú ìlú Èkó, ìlú àgbà tó tóbi jùlọ ní orílẹ̀-èdè Nàìjíríà. Àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè tí ó ti kọ́ tí ó sì gbàgbe bí wọn ṣe rí gbajúmọ̀ ní agbára ní gbogbo ọ̀rùn àgbáyé, ti bá òkè ọ̀run wé ìkòkò tí ó burú, tí wọn sì ń gbàgbé ọ̀rọ̀ ọlọ́gbọ́n náà, tí ó sọ pé:
"Ojú ọ̀rùn tó bá fẹ́ túnra, òun náà ni ń ń fúnra rẹ̀."

• Ọ̀rọ̀ tí ó burú

Ètò ìṣèlú àgbà tí ó ti múná tí ó sì di gbẹ̀rẹ̀ tí ó ṣàìgbọ́ran láàárín ọ̀pọ̀ àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè.
Àwọn òṣìṣẹ́ tó ń gbàgbé ojúṣe àti ìwà àìdáríjì tí ó ga lórí tí ó ń fa ìdààmú tí ó gbẹ̀yìn fúnra wọn, fún gbogbo àwọn ènìyàn àti fún orílẹ̀-èdè náà.
Ìwọ̀nyí àti àwọn ẹ̀ṣẹ̀ míì tí ó pò tó ti dabi ẹ̀ṣù tí ń bẹ àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè pẹ̀lú, jẹ́ kí ìgbàgbọ́ àwọn ènìyàn kò sàn láìsí àní-àní, tí ó sì fa ìgbésẹ̀ àgbà wọ̀nyí tí ó wà lónì.

• Igbá Òrìṣà tí ó gbẹ̀ nlá

Àṣà àti ètò ìjọba ti ní ẹ̀tàn tí ó gbẹ̀ nlá, tí ó sì ń gbé ọ̀pọ̀ wọ̀nyí àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè rẹ̀ ga. Ṣùgbọ́n, nígbà tí ìdíwọ́ tí ó kún fún ìbàjẹ́ àti àwọn àṣà àìmọ́ bá gbá àgbà tó tóbi jùlọ, ohun tí ó ń ṣẹlẹ̀ ni pé ńṣe ni ọ̀rọ̀ náà ti dàbí ìgbá òrìṣà tí ó ti gbẹ̀ nlá, tí a sì ń gbàgbé rẹ̀ lẹ́sẹ̀ẹ́sẹ̀.

• Ohun tí àgbà ṣe

Àwọn àrọ̀ tí ó wọ̀pọ̀ ní agbára, ní agbára ọ̀rọ̀ àti ní agbára ìṣelọ́pọ̀ ń ń fún àwọn ènìyàn ní ìrètì, tí wọn sì ń kọ́ wọn ní ọ̀nà tó tóbi láti tún ìlú náà ṣe.
Wọ́n ń sọ̀rọ̀ nígbà tí àwọn tí kò lágbára kò ní gbọ́n láti sọ, tí wọ́n sì ń kọ́ àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè ní kíkọ̀ ní àkọ́kọ́rọ́ àgbà, tí ó jẹ́ àgbà òtítọ̀, tí ó sì jẹ́ àgbà tí kò ṣe kù.

• Ẹ̀mí tí ó dúró gbangba

Ìgbésẹ̀ àgbà wọ̀nyí ti fi ìdánimọ̀ tí ó ṣàrà tóbi hàn ní àárín àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè, tí ó sì jẹ́ kí wọ́n ní ìmọ̀ gbangba nípa lílọ sí ọ̀nà tó tóbi.
Ẹ̀mí náà ni ó ti ń mú kí ọ̀pọ̀ ènìyàn ṣì ń dúró lórí ìlú wọn àti fún ọ̀rọ̀ rere wọn, nígbà tí àwọn tí kò dára ń ṣe gbogbo gbogbo ohun tí wọn lè ṣe láti pa wọ́n run.

Ní ọ̀rọ̀ ṣíṣe, àgbà wọ̀nyí tí ó tún ń ní ètò títún tí ó tó, tí ó ń fi ìrètì hàn fún orílẹ̀-èdè náà. Wọ́n ń kọ́ àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè ní ààfin tí ó tóbi, tí wọn sì ń gbìyànjú láti dá àgbà tí ó dára ju ti tẹ́lẹ̀ dúró, tí ó jẹ́ àgbà tí yóò ṣe àmúgbàlá gbogbo ọmọ orílẹ̀-èdè náà, láìkà nípò ọ̀rọ̀ àjẹ̀jẹ̀ńí tàbí ẹ̀rí wọn.
Ọ̀nà náà kò rọrùn, ṣùgbọ́n àgbà tí ó ní ìmọ̀ gbọn tí ó gbàgbọ́ nínú àgbà rẹ̀ àti ọ̀rọ̀ rere ti orílẹ̀-èdè rẹ̀, yóò sì kòpin rẹ̀ nígbà tí ó bá di pàtàkì.

Gbogbo ọmọ orílẹ̀-èdè ní ẹ̀rí kan tí wọn lè fi rán àgbà tí ó ṣàìgbọ́ran yìí, tí ó sì jẹ́ kí àwọn tí kò tóbi ṣe rere.
Ẹ̀rí náà ni láti jẹ́ ẹ̀rí rere fún àgbà rẹ̀, ní gbogbo àkókò, àní nígbà tí ohun tí ó ṣẹlẹ̀ bá ti yíjú.
Láìgbàgbé rẹ̀, láìdánilẹ̀kun rẹ̀, nígbàgbọ́ ọ̀rọ̀ rere rẹ̀, àti nígbà tí ó bá jẹ́ ọ̀rọ̀ tí a kò gbọ́.
Ní àkókò tí ó tóbi jùlọ nígbà tí àgbà rẹ̀ bá nílò ọ̀rọ̀ rere rẹ̀ àti ìrànló̀wọ́ rẹ̀, nígbà náà ni ó fi hàn gbogbo àgbà tí ń gbàgbé tí ó sì ń ṣègbọ́ràn sí ìgbàgbọ́ àwọn ènìyàn rẹ̀, tí wọ́n sì ń gbé àgbà rẹ̀ ga nígbà gbogbo, ní àkókò èrè àti ní àkókò ìṣòro.
Àwọn yẹn ni àwọn àmì òtítọ̀ tí ó lókìkí jùlọ, tí ó sì ṣàrà tóbi jùlọ, tí ó sì ní agbára jùlọ tí ẹnikẹ́ni lè ṣe fún àgbà rẹ̀.

Ẹ̀mí àgbà ńlọ síwájú, àní nígbà tí ẹ̀mí àgbà náà ti ṣubu.
Ẹ̀mí àgbà gbàgbọ́ nínú ara rẹ̀ àti àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè rẹ̀.
Ọ̀nà dídùn tí ó gbọn,