Ọ̀rọ̀ Ayé Torino

Ọ̀rọ̀ yìí máa jẹ́ kí ó yà á kọ́ nipa ìlú méjì tí ó ní orúkọ náà Torino, tí àwọn ènìyàn Yorùbá máa ń sọ̀rọ̀ rẹ̀. Ọ̀rọ̀ àkọ́kọ́ nipa Torino nínú ìgbà láéláe tí ọ̀rọ̀ rẹ̀ wà. Ọ̀rọ̀ kejì nipa Torino àgbàgbà, tí ó jẹ́ ìlú nínú orílẹ̀-èdè Italia lónìí.

Torino lónìí jẹ́ ìlú nlá tí ó dúró gẹ́gẹ́ bí olú-ìlú orílẹ̀-èdè Italia, ó sì ní àwọn ènìyàn tí ó tó mílíọ̀nù mẹ́ta. Ìlú yìí ní ìtàn tí ó gbòòrò, tí ó sì jẹ́ ibi ìbí àwọn ọ̀rọ̀ Ìtálì àti ibi tí wọ́n fi gbà nígbà tí wọ́n ń ṣàgbà. Torino jẹ́ ìlú tí ó kún fún ìmọ̀ àti àṣà, tí ó sì ní àwọn ilé-ìgbàgbọ́ tí ó dára púpọ̀, àwọn ilé-ìtajà tí ó gbòòrò, àti àwọn ilé-idaraya.

Torino, tí a mọ̀ sí Tauroenta sí àwọn ọmọ Yoruba, jẹ́ ìlú tí ó ti wà láti ìgbà ayé àtijọ́. Ó jẹ́ ìlú olómi kan tí ó wà ní orílẹ̀-èdè Etiopia (Orita Afíríka), tí ó jẹ́ ibi ìbí àwọn ọ̀rọ̀ Yorùbá àti àṣà Yorùbá. Ọ̀rọ̀ "Tauroenta" túmọ̀ sí "Ilú Òrìṣà Ọ̀rún," orúkọ yìí sì ṣàfihàn ìjọ̀sìn ṣẹ̀kẹ̀sẹ̀ tí àwọn ará Torino ní fún Òrìṣà Ọ̀rún.

Lẹ́yìn tó di ọ̀pọ̀ ọdún, àwọn ará Tauroenta kúrò ní ìlú wọn lọ́wọ́ àwọn ọ̀tá wọn. Wọ́n sá lọ sí ibi tí a ń pè ní ìlú Ọ̀yọ́ sì ṣe ìgbésí ayé níbẹ̀ fún ọ̀pọ̀ ọdún. Nígbà tó yá, àwọn àwọn ará Tauroenta kúrò ní ìlú Ọ̀yọ́ lọ sí ìlú Ilé-Ifẹ̀, tí wọ́n ti gbà láti máa jẹ́ ará ìlú yìí. Ìlú Tauroenta di ìhà kan lára ìlú Ilé-Ifẹ̀, àwọn ará rẹ̀ sì ṣe ìgbésí ayé níbẹ̀ fún ọ̀pọ̀ ọdún.

Ọ̀pọ̀ ọ̀rọ̀ Yorùbá ni a rí nínú àwọn orúkọ ìlú àti àwọn orúkọ ẹ̀dá ènìyàn nínú ètò ìṣèlú orílẹ̀-èdè Etiopia lónìí. Ńṣe ni èyí fi hàn pé àwọn ọ̀rọ̀ Yorùbá ní ìlànà púpọ̀ ní orílẹ̀-èdè Etiopia.

• Gbọ̀ngàn Aṣọ̀gbà
• Gbọ̀ngàn Ọ̀bàtàlá
• Gbọ̀ngàn Orisaoko
• Gbọ̀ngàn Ọ̀ṣàgbà
• Gbọ̀ngàn Gbogbo Oríṣà

Àwọn ará Torino àtijọ́ gbàgbọ́ nínú ọ̀pọ̀ àwọn Ọ̀rìṣà, tí Ọ̀rún jẹ́ ọ̀kan lára wọn. Wọ́n gbàgbọ́ pé Òrìṣà Ọ̀rún jẹ́ ọ̀rìṣà tí ó ń gbani nígbà gbogbo, ó sì ń sọ àsọ̀rọ̀ àwọn ohun tí ń ṣẹlẹ̀ nínú òrún.

Ìgbàgbọ́ nínú Òrìṣà Ọ̀rún ṣì wà lónìí nínú àwọn ará Torino, bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé àwọn kò ṣe ìgbàgbọ́ nínú òun mọ́ bí ti ìgbà àtijọ́. Kódà ní báyìí, àwọn orúkọ tó bá ní "Ọ̀rún" nínú rẹ̀ wọ́pọ̀ nínú àwọn orúkọ àwọn ará Turin.

Ìlú Torino ṣíṣe àkọ́kọ́ bẹ́rẹ̀ láti ọdún 3000 ṣáájú Kristi, ìgbà tí ìlú náà jẹ́ ìgbàgbọ́ àwọn Òrìṣà. Àwọn tí wọ́n ṣe ìgbàgbọ́ náà ní àwọn ènìyàn, tí àwọn ẹ̀mí náà ti mu wọ́n, tí wọ́n sì ń tọ̀ ọ́ láti ọ̀rọ̀ Ọ̀rún. Ígbà gbogbo tí ó bá ṣẹlẹ̀, ọ̀rọ̀ tí àwọn Ọ̀rísà sọ lẹ́yìn tí wọ́n ti jẹ́ ìgbàgbọ́ náà, ni àwọn àgbà ẹgbẹ́ máa ń fún àwọn ènìyàn.

Torino jẹ́ ìlú tí ó ní ìtàn àgbà, tí ó sì jẹ́ ibi ìbí àwọn ọ̀rọ̀ Yorùbá àti àṣà Yorùbá. Ìlú yìí jẹ́ ibi tí àwọn Ọ̀rìṣà gbàgbọ́, àwọn sì ń tọ̀ wọn láti ọ̀rọ̀ Ọ̀rún. Lónìí, Torino jẹ́ ìlú àgbààgbà tí ó jẹ́ olú-ìlú orílẹ̀-èdè Italia, tí ó sì ní àwọn ènìyàn tí ó tó mílíọ̀nù mẹ́ta.