अतुलनीय जॉन टर्नर

आज आपल्याला एक अशा माणसाबद्दल सांगणार आहोत ज्यांनी राजकारणाची दिशा आणि काँग्र्रेसचे भविष्य बदलले. त्यांनी जर चूक केली नसती तर आज काँग्रेस सत्तेत नसती. भारतीय राजकारणात असा एक राजकारणी राहिला आहे ज्याने कायम घराण्यापेक्षा कामावर भर दिला. आपण देशाच्या सेवेसाठी आलो आणि त्यावेळी त्यांना इंदिरा गांधींसारख्या बलाढ्य नेत्यांच्या साथीनेही आदर मिळाला. त्यांचे नाव आहे जॉन टर्नर.
आपल्याला सर्वांना माहीत आहे की काँग्रेस पक्ष हा नेहरू-गांधी घराण्याच्या भोवती स्थापित आहे. जवाहरलाल नेहरूंपासून ते सोनिया गांधींपर्यंत सर्वच मोठे नेते या घराण्याचेच आहेत. या घराण्याच्या बाहेरील कोणत्याही व्यक्तीला आजवर काँग्रेसचे अध्यक्ष बनण्याची संधी मिळाली नाही. पण जॉन टर्नर हे एक अपवाद आहेत. 1978 ते 1980 पर्यंत त्यांनी काँग्रेसचे अध्यक्षपद भूषवले होते.
जॉन टर्नर यांचा जन्म 1 जानेवारी 1902 रोजी उत्तर प्रदेशातील आग्रामध्ये झाला. त्यांचे वडील एक ब्रिटिश अधिकारी होते आणि त्यांची आई भारतीय होती. लहान वयातच टर्नर यांचे आई-वडील तेव्हाच्या बंगाल प्रांतातील कोलकात्याला स्थायिक झाले. तेथे त्यांनी आपले शिक्षण पूर्ण केले आणि नंतर लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समधून अर्थशास्त्राचे शिक्षण घेतले.
भारतात परत आल्यानंतर, टर्नर काँग्रेस पक्षात सामील झाले आणि स्वातंत्र्य चळवळीत सक्रिय झाले. त्यांना अनेकदा तुरुंगात टाकण्यात आले आणि त्यांनी स्वातंत्र्यासाठी अनेक वर्षे झगडली. 1947 मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर टर्नर यांची नियुक्ती स्वातंत्र्यानंतरच्या काँग्रेस सरकारमध्ये मंत्री म्हणून करण्यात आली. त्यांनी अनेक महत्वपूर्ण पदांवर काम केले, ज्यात गृहमंत्री आणि अर्थमंत्री यांचा समावेश आहे.
1978 मध्ये, इंदिरा गांधी यांना आपत्कालीन परिस्थिती लागू करणे महागात पडल्यामुळे त्यांचा पराभव झाला आणि त्यांना सत्तेवरून हटविण्यात आले. यानंतर काँग्रेसचे अध्यक्ष देवराज उर्स यांनी राजीनामा दिला आणि टर्नर यांची त्यांच्या जागी निवड झाली. टर्नर हे या पदावर दोन वर्षे राहिले आणि त्यांच्या नेतृत्वाखाली काँग्रेसने 1980 ची लोकसभा निवडणूक लढली. मात्र, या निवडणुकीत काँग्रेसला पराभव पत्करावा लागला आणि टर्नर यांना अध्यक्षपदाचा राजीनामा द्यावा लागला.
अध्यक्षपद सोडल्यानंतर, टर्नर यांनी सक्रिय राजकारणातून निवृत्ती घेतली. ते बंगलोरला स्थायिक झाले आणि तेथेच 4 नोव्हेंबर 1991 रोजी त्यांचे निधन झाले. टर्नर हे एक आदरणीय राजकारणी होते ज्यांना त्यांच्या प्रामाणिकपणा आणि कार्यपद्धतीसाठी ओळखले जात होते. त्यांचा काँग्रेस पक्ष आणि भारतीय राजकारणावर कायमचा ठसा उरला आहे.