ओणम: केरळचे वैभव

महाराष्ट्राच्या दक्षिणेला असलेल्या केरळमध्ये साजरा केला जाणारा "ओणम" हा हिंदूंचा एक महत्त्वाचा सण आहे. राज्यभर मोठ्या उत्साहात आणि भक्तीभावाने साजरा केला जाणारा हा सण केरळी संस्कृतीचा अविभाज्य भाग आहे.
ओणमचा सण हा राजा महाबलीच्या आगमनाचे प्रतीक आहे. पौराणिक कथेवर विश्वास आहे की महाबली हा अत्यंत उदार आणि न्याय्य राजा होता ज्याचे राज्य एक आदर्श राज्य होते. मात्र, देवांचा राजा इंद्र महाबलीच्या शक्तीपासून घाबरला आणि त्याने भगवान विष्णूंना त्याला पराभूत करण्याची विनंती केली. विष्णूंनी वामनाच्या अवतारात महाबलीकडे भेट दिली आणि तीन पावलांमध्ये त्यांचे संपूर्ण राज्य मागितले. महाबलीने विनम्रपणे वामनाची विनंती मान्य केली, परंतु वामन त्याच्या दोन्ही पावलांनी स्वर्ग आणि पृथ्वी व्यापून टाकण्यात यशस्वी झाले. जेव्हा त्याने महाबलीला तिसरे पाऊल ठेवण्यासाठी ठिकाण मागितले, तेव्हा महाबलीने आपले डोके वाकवले आणि त्याला पायाखाली ठेवण्याची परवानगी दिली. विष्णूंनी त्यांचे वास्तविक रूप प्रकट केले आणि महाबलीला वर्षातून एकदा त्याच्या लोकांना भेट देण्याची परवानगी दिली. ओणम हा दिवस आहे जेव्हा महाबलीची परत आगमन साजरी केले जाते.
ओणम सण दहा दिवसांचा असतो आणि त्याचे प्रत्येक दिवसाचे आपले वेगळे महत्त्व आहे. पहिल्या दिवसापासून अथम नक्षत्रापासून ते शेवटच्या दिवसापर्यंत तिरुवोनम नक्षत्रापर्यंत, केरळभर या सणाची धामधूम पाहायला मिळते. घरांची रंगरंगोटी, प्रवेशद्वारावर रंगीबेरंगी 'पुकलम' किंवा फुलांचे कार्पेट, सांस्कृतिक कार्यक्रम आणि पारंपरिक नृत्य या सणाची वैशिष्ट्ये आहेत.
ओणममध्ये केली जाणारी सर्वात महत्त्वाची परंपरा म्हणजे 'ओणसध्या' म्हणजेच एक मोठा दावत जे केळीच्या पानांवर केले जाते. या दावतात अनेक प्रकारचे पौष्टिक केरळी व्यंजन असतात, ज्यात चावल, करी, चटण्या आणि मिठाई असतात. संपूर्ण कुटुंब एकत्र येऊन हा प्रसाद घेतात आणि आपल्या संपत्ती आणि एकतेचे प्रतीक म्हणून साजरा करतात.
ओणम हा केवळ एक सण नसून तो केरळच्या समृद्ध संस्कृती आणि परंपरेचा उत्सव आहे. हा एक असा वेळ आहे जेव्हा कुटुंब आणि मित्र एकत्र येऊन आनंद आणि एकता साजरी करतात. ओणमच्या निमित्ताने केरळला भेट देऊन त्याची सांस्कृतिक वैभव अनुभवणे ही एक खरोखरच अविस्मरणीय अनुभूती आहे.