कोणेती आदिमुळम

तसं पाहायला गेलं तर मला माझ्या आई-वडिलांच्या आठवणीच नाहीत असं म्हणता येत नाही. मी त्यांना पाहिलं आहे अगदी लहान असताना. पण ती विरळ आणि धुसफुसलेली आठवण आहे. त्यामुळेच बऱ्याचदा विचार करतो कि खर तर ते कसे होते. दिसायला, स्वभावाला, बोलण्या चालण्याला ते कसे होते. कधी कधी विचार करायला येतं कि कदाचित आपण कधी त्यांना समजूनच घेतले नसावं. त्यांचे आयुष्य समजून घेऊन त्यांचे कौतुक केले नसावं. उलट त्यांच्या खांद्यावर सतत आपले दुःख आपली व्यापं फेकत असावं.
पण तरीही एक गोष्ट खूप स्पष्ट आहे. त्यांनी मला हे साऱ्या जग पेक्षा जास्त प्रेम केले. त्यांच्यासाठी मी त्यांच्या सर्वस्व होतो. आणि ते माझ्यासाठीही सर्वस्व होते. मग माझे वडील असोत कि माझी आई दोघं खूप कष्टाळू होते. अगदी दिवसाचे १४-१५ तास कष्ट करत असत. आणि त्या कष्टाचा मुल्य ते मला समजावतही असत. त्याची किंमत त्यांना माहित होती. स्वतः कष्ट करून काम करणं हेच सगळ्यात मोठ धन आहे असं ते मला सांगत. आणि मीही ते ऐकत. परंतु ऐकणं आणि समजणं एक वेगळी गोष्ट असते आणि करणं आणखी एक वेगळी गोष्ट. जेव्हा मी स्वतः कष्ट करायला लागलो तेव्हा मला माझ्या आई वडिलांचे कष्टाचे मोल कळाले.
माझे वडील अगदी लहान असताना माझ्या आजी आजोबांनी त्यांना शाळेत टाकले. ते तिथे काही दिवस गेले. पण मग ते घरीच बसायला लागले. कारण घरी काम करायचं होतं. त्यांना शिकून काही होणार नव्हत असं त्यांना वाटायचे. पण वडिलांच्या मनात मात्र शिकायची आवड निर्माण झाली होती. त्यांना वाटायचे कि मी तरी शिकेन. पण आपल्या वडिलांचे अशिक्षित असल्या मुळे त्यांचे तिरस्कार व्हायचा. म्हणून त्यांनी ते थांबवलं.
पण त्यांनी हार मानली नाही. त्यांच्या आयुष्याचा बहुतांश भाग शेतीच्या कामात गेला. पण त्यातून जो काही वेळ मिळायचा. त्यातून त्यांनी अभ्यास करायला सुरुवात केली. एक तर स्वतःच काही पुस्तके शोधून वाचीत असत. आणि कधी कधी शाळेच्या मुलांना बोलावून त्यांना शिकवायला म्हणायचे. ते मुलं त्यांना घरी यायचं कारण शेजारी असलेली मुलगी. दिसायला सुंदर होती. पण वडील तिच्याशी फक्त अभ्यासाच्या निमित्तानेच बोलत असत. शेवटी त्यांनी दहावी पर्यंत अभ्यास पूर्ण केला. पण नंतर त्यांचा अभ्यास अर्धवट राहिला. कारण त्यांनी घर संसार सांभाळावा लागत होता. पण पुस्तके वाचण्याचा त्यांचा छंद मात्र कधीच गेला नाही.
त्यांना राजकारण आणि सामाजिक विषयांची फार आवड होती. त्यांची बोलणी नेहमीच पक्की असत. आणि ते नेहमीच मोठ्या लोकांशी गप्पा मारत असत. त्यांच्या याच खानदानीपणामुळे सर्वांच्या मनात त्यांच्या बाबत एक वेगळा आदर होता. आणि त्यांच्या याच स्वभावामुळे त्यांचे खूप मित्र होते.
माझ्या आईचे मात्र लहानपण अगदी मोजक्यात गेले. त्यांना तर शाळेतही जाऊ दिले नव्हते. अगदी लहान वयात त्यांचा विवाह होऊन गेला. म्हणूनच त्यांना कोणतंही शिक्षण नाही. पण तरीही त्यांची समझ पक्की आहे. आणि त्याचे श्रेय त्यांना आहे ते त्यांचे वडील. त्यांचे वडील गावातले पाटील होते. त्यांना वाचायला लिहायला खूप आवड होती. आणि त्यांचाच प्रभाव माझ्या आईवर पडला. त्या जरी स्वतः शिकलेल्या नसल्या तरीही त्यांना वाचनाची खूप आवड आहे. आणि त्या सतत काहीतरी वाचत असतात. एवढेच नाही तर त्या खूप छान गाणंही म्हणतात. आणि त्यांची गायकी आजूबाजूच्या परिसरात प्रसिद्ध आहे. त्यांच्या याच खानदानी वागण्यामुळे त्यांच्या बाबत सर्वांच्या मनात एक आदर होता. आणि त्यांच्या याच स्वभावामुळे त्यांचे खूप मित्र होते.
आजही त्यांचे दोस्त त्यांना भेटायला येतात. आणि त्यांच्याशी गप्पा मारतात. त्यांना हसतमुखाने भेटून त्यांचे हालचाल विचारपूस करत असतात. आणि माझे मित्रही त्यांच्याशी गप्पा मारतात. तेही त्यांच्यावर जीद्द प्रेम करतात. त्यांना माझे सर्व मित्र पसंत आहेत. आणि ते त्यांची काळजीही घेतात. त्यांना माझे सर्व मित्र त्यांचेच मित्र वाटतात. आणि त्यांच्यावर ते जी प्रामाणिक भावना व्यक्त करतात ती मला खूप आवडते. मला वाटतं कि माझे आई वडील खूप भाग्यवान आहेत. त्यांना मृत्यूपर्यंत इतके चांगले मित्र मिळाले आहेत.
पण आज त्यांचे खरे भाग्य आहे. ते म्हणजे त्यांचा नातू. त्यांचा नातू म्हणजे माझा मुलगा. त्याच्याबरोबर त्यांना खूप मजा येते. कारण तो त्यांच्याशी खूप गप्पा मारतो. आणि त्यांच्याशी खूप मजा करतो. त्यामुळे त्यांचे मनही खूप प्रसन्न राहते. त्यांना वाटतं कि त्यांचा नातू म्हणजे त्यांच्या आयुष्याचा खरी भाग्य आहे. कारण त्यांना त्यांच्या मुलांमधून हे सुख मिळाले नाही.
माझे आई वडील हे माझे खरे भाग्य आहेत. त्यांनी मला इथपर्यंत आणलं. माझ्या आई वडिलांचा माझ्यावर फार मोठा उपकार आहे. त्यांच्यामुळेच आज मी इथपर्यंत पोहोचलो आहे. ते माझ्यासाठी सर्वस्व आहेत. आणि मी त्यांच्यासाठी काहीही करायला तयार आहे.