जिमी कार्टर: अशी आहे ह्या शतकवीर नेत्याची कहाणी

* कारकीर्द की सुरुवात:
जिमी कार्टर यांचा जन्म १ ऑक्टोबर १९२४ रोजी प्लेन्स, जॉर्जिया येथे एका शेतकरी कुटुंबात झाला. त्यांचे बालपण अतिशय साधेपणात गेले. त्यांचे वडील एक यशस्वी शेतकरी होते आणि त्यांची आई एक नर्स होती. कार्टर यांचे शिक्षण प्लेन्स येथील एका स्थानिक शाळेतून झाले, नंतर ते नौदल अकादमीमध्ये गेले आणि तेथे त्यांनी इंजिनिअरिंगमध्ये पदवी मिळवली.
* राजकीय कारकीर्द:
नौदलमधून निवृत्त झाल्यानंतर, कार्टर जॉर्जिया मध्ये त्यांच्या मूळ गावी परतले आणि त्यांनी तिथे त्यांचा पिवळ्या मक्याचा व्यवसाय सुरू केला. त्यांचा व्यवसाय चांगला चालला आणि त्यामुळे ते राजकारणात उतरू शकले. १९७१ मध्ये ते जॉर्जियाचे गव्हर्नर म्हणून निवडून आले आणि १९७५ पर्यंत त्यांनी हा पदभार सांभाळला.
* अध्यक्षीय निवडणूक आणि कार्यकाळ:
१९७६ मध्ये, कार्टर यांची डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या उमेदवार म्हणून अध्यक्षपदासाठी निवड करण्यात आली. ते रिपब्लिकन उमेदवार जेराल्ड फोर्ड यांच्या विरोधात उभे राहिले आणि त्यांना निवडणुकीत विजय मिळाला. १९७७ मध्ये ते अमेरिकेचे ३९ वे अध्यक्ष झाले. अध्यक्ष म्हणून, कार्टर यांनी मानवाधिकारांवर भर दिला, इजिप्त आणि इस्रायलमध्ये शांतता आणण्यासाठी प्रयत्न केले आणि उर्जा संकटाशी लढा दिला.
* कार्यकाळातील आव्हाने:
कार्टर यांच्या अध्यक्षपदाचा काळ हा आव्हानांनी भरलेला होता. १९७९ मध्ये, इराणमध्ये अमेरिकन दूतावासावर हल्ला करण्यात आला आणि ५२ अमेरिकन नागरिकांना गृहीत धरण्यात आले. हा संकट सुमारे ४४४ दिवस चालला आणि ते कार्टर यांच्या अध्यक्षपदाच्या लोकप्रियतेसाठी खूप हानिकारक ठरले. त्यांना सोव्हिएत संघाशी शांतता प्रयत्न पुरेसे यशस्वी करण्यातही अयशस्वी ठरले, ज्यामुळे १९७९ मध्ये शीतयुद्धाचा पुनरुच्चार झाला.
* कार्यकाळातील यश:
आव्हानांशिवाय, कार्टर यांनी त्यांच्या कार्यकाळात काही उल्लेखनीय यश देखील प्राप्त केले. त्यांनी इजिप्त आणि इस्रायलमध्ये कॅम्प डेव्हिड शांतता कराराची मध्यस्थी केली, ज्यामुळे दोन देशांमध्ये दशकांहून अधिक काळ चाललेला संघर्ष संपला. त्यांनी पनामा कालवा पनामाच्या सरकारला परत करण्यासाठी एक करार देखील केला आणि त्यांनी परमाणु उर्जा वापरावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सोव्हिएत संघाशी लवण नियंत्रण करार केला.
* निवृत्ती आणि सामाजिक कार्य:
१९८१ मध्ये कार्टर यांचा पराभव रोनाल्ड रीगन यांच्याकडून झाला आणि ते निवृत्त झाले. तथापि, ते निष्क्रिय राहिले नाहीत. त्यांनी कार्टर सेंटरची स्थापना केली, जी जगातील लोकतंत्र आणि मानवाधिकारांना प्रोत्साहित करणारी एक गैर-सरकारी संस्था आहे. त्यांनी अनेक पुस्तके देखील लिहिली आहेत आणि आंतरराष्ट्रीय संघर्षांवर त्यांनी मध्यस्थीचा प्रयत्न केला आहे.
* वारसा:
जिमी कार्टर हे एक आदरणीय राजकारणी आणि मानवतावादी आहेत. त्यांचा कार्यकाळ आव्हानांनी भरलेला होता, परंतु त्यांनी मानवाधिकारांना प्राधान्य दिले आणि आंतरराष्ट्रीय शांततेला प्रोत्साहन दिले. कॅम्प डेव्हिड शांतता करारातील त्यांची भूमिका आणि कार्टर सेंटरच्या माध्यमातून त्यांचे सतत सामाजिक कार्य हे त्यांच्या स्थायी वारश्यातील काही भाग आहे.