दीपांच्या रोषणाईत उजळणारी आरास, दिवाळी रंगोळी

आकाशाच्या कातळाने झाताळलेले तारे असे दिसणारे रंगीत आणि उमदा असे चित्रण म्हणजे "रंगोळी". भारतातील सांस्कृतिक आणि धार्मिक उत्सवांमध्ये रंगोळीला खूप महत्त्व आहे. आणि दिवाळी हा उत्सव त्यात अग्रेसर आहे. दिवाळीच्या आगमनाने प्रत्येकजण आपल्या घराच्या दरवाज्यासमोर आणि आंगणात वेगवेगळ्या प्रकारच्या मोहक रंगोळ्या काढत असतात. या रंगोळी घराच्या भव्यतेत भरच घालतात.
रंगोळीची कला ही एक अत्यंत प्राचीन कला मानली जाते. ज्याद्वारे आपण आपल्या घराच्या सौंदर्याला एक वेगळाच पैलू देऊ शकतो. त्यामुळेच दिवाळीसारख्या शुभ समजल्या जाणाऱ्या सणांमध्ये घरासमोर रंगोळी काढण्याचे विशेष महत्त्व आहे.
"दिवाळी रंगोळी" ही केवळ एक परंपरा नसून, ती घरास शुभकारक असल्याचेही मानली जाते. सोबतच ती नकारात्मक गोष्टींना दूर करते अशीही श्रद्धा आहे. त्यामुळे दिवाळीच्या सणामध्ये प्रत्येकजण आपल्या आवडीप्रमाणे रंगोळ्या काढत असतात.
रंगोळी काढणे हा एक प्रकारचा कलात्मक प्रयोग आहे. त्यामध्ये आपला स्वतःचा अंदाज आणि कल्पकता दाखवण्याची संधी मिळते. रंगोळ्या काढताना आपण आपल्या मनातील भावना रंगांच्या माध्यमातून व्यक्त करू शकतो.
रंगोळी तयार करताना आपण त्यामध्ये वेगवेगळ्या वस्तूंचा समावेश करतो. जसे फुले, पाने, अन्नधान्ये इत्यादी गोष्टी. यामुळे त्या रंगोळीमध्ये एक प्रकारची जीवंतता येते. त्यामुळे ते चित्रण अधिकच आकर्षक वाटते.
रंगोळी तयार करताना आपण त्यात विविध रंगांचा आणि फुलांचा वापर करतो. पण सर्वसाधारणपणे पिवळा, केशरी आणि गुलाबी हे रंग अधिक वापरले जातात. पिवळा रंग हा सुख, समृद्धी आणि संपन्नतेचे प्रतीक आहे. तर गुलाबी रंग हा प्रेम आणि सौहार्द्राचे प्रतीक मानला जातो.
दिवाळीच्या निमित्ताने काढल्या जाणाऱ्या रंगोळ्यांमध्ये आपण दिवा, फटाके, लाडू, गणपती आणि लक्ष्मी माता यांच्या प्रतिमांचाही समावेश करतो. त्यामुळे त्या रंगोळींचे महत्त्व आणि सुंदरता आणखीनच वाढते.
रंगोळी ही आपल्या भारतीय संस्कृतीचा एक अविभाज्य भाग आहे. त्यामुळेच अश्या शुभ प्रसंगांमध्ये आपण आपली सर्जनशीलता आणि कल्पकतेचा वापर करून सुंदर रंगोळ्या काढून घराची शोभा वाढवू शकतो. आणि घरातील उत्सवाचे वातावरण आणखीनच आनंददायी बनवू शकतो.