नागपंचमी

आषाढ महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील पंचमीला नागपंचमी हा सण साजरा केला जातो. या दिवशी सुवासिनी स्त्रिया मृद. नाग बनवून त्यांची पूजा करतात. कुंकू अर्पण करून नागवासूकीला प्रार्थना करतात. या दिवशी नागराजाची अत्यंत श्रद्धेने पूजा करतात. मुंगी आणि मुंग्यांच्या डोंगरावर दुधाचा अभिषेक करतात. लोकप्रथांनुसार, या दिवशी विषारी प्राण्यांचे, विशेषतः सर्पांचे आवाहन केले जाते आणि त्यांची पूजा केली जाते.

नागपंचमीच्या सणाशी संबंधित एक कथा आहे. एका गावात भीमा नावाचा एक व्यापारी रहात होता. त्याचा मुलगा पाताळ लोकाला गेला आणि तिथे नागकन्याशी त्याचे लग्न झाले. काही दिवसांनी तो आपल्या स्त्रीला घेऊन घरी आला. मात्र, एका अमावस्येच्या रात्री त्याच्या पत्नीला सर्पदंश झाला आणि तिचा मृत्यू झाला. भीमा स्वतःच्या मुलावर रागावला आणि त्याने त्याला घरातून हाकलून दिले.

त्या मुलाने आपली पत्नीच्या मृत्यूची कारणे शोधण्यासाठी तपश्चर्या सुरू केली. त्याला समजले की, त्याच्या पत्नीला सर्पदंश झाला कारण तो नागपंचमीचा सण साजरा करत नव्हता. मुलगा लगेच आपल्या गावाला परतला आणि त्याने नागपंचमीचा सण मोठ्या थाटामाटात साजरा केला. तेव्हापासून नागपंचमीचा सण मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जाऊ लागला.

• नागपंचमी हा सण सर्पांना प्रसन्न करण्यासाठी साजरा केला जातो. सर्पांना पूजावे आणि त्यांचा आशीर्वाद घ्यावा असे मानले जाते.
• या दिवशी नागराजाची पूजा केल्याने दुर्घटना, अपघात आणि नैसर्गिक आपत्तींपासून संरक्षण मिळते, अशी श्रद्धा आहे.
• नागपंचमीच्या दिवशी मुंग्यांच्या डोंगरावर दुधाचा अभिषेक केल्याने संपत्ती आणि समृद्धी प्राप्त होते, असे मानले जाते.

नागपंचमीच्या दिवशी लोक मुंगी आणि मुंग्यांच्या डोंगरावर दुधाचा अभिषेक करतात. स्त्रिया मृद. नाग बनवून त्यांची पूजा करतात. या दिवशी लोक नागराजाची अत्यंत श्रद्धेने पूजा करतात. ते फुले, फळे आणि मिठाई अर्पण करतात. लोक मंत्र आणि स्तोत्रांचे पाठही करतात.

• नागपंचमीच्या दिवशी जमीन खणू नये.
• नागपंचमीच्या दिवशी झाडे तोडू नये.
• नागपंचमीच्या दिवशी सर्पांना मारू नये.

भारताव्यतिरिक्त, नेपाळ, श्रीलंका आणि मलेशिया या देशांमध्येही नागपंचमीचा सण साजरा केला जातो. या दिवशी लोक सापांची पूजा करतात आणि त्यांच्या आशीर्वादाची प्रार्थना करतात.

नागपंचमी हा भारतातील एक महत्त्वाचा सण आहे. हा सण सर्पांना प्रसन्न करण्यासाठी साजरा केला जातो. असे मानले जाते की, या दिवशी नागराजाची पूजा केल्याने दुर्घटना, अपघात आणि नैसर्गिक आपत्तींपासून संरक्षण मिळते.