नागुला पंचमी २०२४: सर्पांच्या पूजेचा पवित्र सण

नागुला पंचमी हा सर्पांना समर्पित हिंदू सण आहे. विषारी सापांपासून स्वतःचे आणि आपल्या परिवाराचे संरक्षण करण्यासाठी हा उत्सव साजरा केला जातो. हा सण श्रावण महिन्याच्या शुक्ल पंचमीला येतो, जो बहुतेक वेळा जुलै-ऑगस्ट महिन्यात येतो.
नागुला पंचमीची पौराणिक कथा
नागुला पंचमीच्या उत्सवाशी संबंधित अनेक कथा आहेत. एका कथेनुसार, भगवान शिवाला संतुष्ट करण्यासाठी सर्पराजा वासुकीने त्यांच्या गळ्यात फेरा घातला होता. त्यामुळे त्यांना 'नागभूषण' म्हणजे सर्पांचा आभूषण धारण करणारे म्हटले जाते. दुसरी कथा अशी आहे की भगवान कृष्णाने कालिया नाग नावाच्या विशाल विषारी सापाला यमुना नदीतून हाकलून दिले होते, ज्यामुळे त्यांच्या भक्तांना त्याच्या विषापासून वाचवले होते.
नागुला पंचमीचा उत्सव
नागुला पंचमीच्या दिवशी, लोकांना सर्पांचे चित्र किंवा मूर्तींची पूजा करताना दिसते. त्यांना दूध, फुले आणि मिठाई अर्पण केली जाते. काही ठिकाणी, जिवंत सापांनाही पूजले जाते आणि त्यांना दूध पिऊ घातले जाते. सण दरम्यान, लोक 'नागबंध' नावाचे एक पवित्र धागे घालतात, ज्याचे सापांपासून संरक्षण होत असल्याचे मानले जाते.
नागुला पंचमी परंपरा
नागुला पंचमीला अनेक पारंपरिक चालीरीती पाळल्या जातात. काही ठिकाणी, लोक घराबाहेर कोळशाच्या अंगारांवर चालतात, ज्याचे सर्पविषाच्या परिणामांपासून संरक्षण होते असे मानले जाते. इतर ठिकाणी, लोक पारंपरिक नृत्य आणि गीत सादर करतात जे सर्पांचा सन्मान करतात.
सर्पांची महत्ता
हिंदू धर्मात सर्पांना पवित्र प्राणी मानले जाते. त्यांना भगवान शिव आणि भगवान विष्णूच्या साहाय्यकांमध्ये गणले जाते. सर्पांना पावसाचा देव इंद्रचा प्रतीक देखील मानले जाते.
संरक्षण आणि पूजा
नागुला पंचमीचा उत्सव सर्पांपासून संरक्षण आणि कृतज्ञतेचे प्रतीक आहे. हा सण लोकांना सर्पांच्या महत्त्वाबद्दल जागरूक करतो आणि त्यांच्याशी शांततेत राहण्याचे महत्त्व अधोरेखित करतो. सर्पांचे संरक्षण केल्याने नैसर्गिक संतुलन राखण्यास मदत होते आणि पर्यावरणाचे नुकसान टाळता येते.
नागुला पंचमी २०२४
नागुला पंचमी २०२४ च्या सोमवारी, 15 जुलै रोजी साजरी केली जाईल. हा दिवस सर्पांचा आदर करण्यासाठी आणि त्यांच्या कृपेचा धन्यवाद करण्यासाठी एक चांगली संधी आहे.