नारायण मूर्ति: भारतीय आयटी उद्योगाचे शिल्पकार

आજच्या डिजिटल युगात, भारतीय आयटी उद्योगाने जगाचा कायापालट केला आहे. या परिवर्तनाचा पाया घातला, तो नारायण मूर्ति यांनी. Infosys चे सहसंस्थापक आणि माजी सीईओ म्हणून, मूर्ती हे भारतीय आयटी उद्योगाच्या जनकांपैकी एक मानले जातात.
मूर्तींचा जन्म 20 ऑगस्ट, 1946 रोजी कर्नाटकातील शिड्‌लघट्टा येथे एका गरीब कुटुंबात झाला होता. त्यांनी आपले इंजिनियरिंगचे शिक्षण राष्ट्रीय तंत्रज्ञान संस्था, मैसूर येथून पूर्ण केले. त्यांच्या विद्यार्थी जीवनातच त्यांना तंत्रज्ञानात अत्यंत रस होता. त्यांनी अनेक प्रकल्पांवर काम केले आणि त्यांच्या सहकारी विद्यार्थ्यांमध्ये त्यांची ख्याती होती.
इंजिनियरिंग पूर्ण केल्यानंतर मूर्ति टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेसमध्ये (TCS) नोकरीला लागले. TCS मध्ये त्यांनी अनेक महत्त्वपूर्ण प्रकल्पांवर काम केले आणि त्यांची क्षमता सिद्ध केली. परंतु, त्यांच्या मनात स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची इच्छा होती.
1981 मध्ये, मूर्ती आणि त्यांच्या सहा सहकाऱ्यांनी मिलिंद कुलकर्णी, एन. एस. राघवन, एस. गोपालकृष्णन, एस. डी. शिबूलाल, अश्वत्थ नारायण राव आणि के. दोरेस्वामी यांनी Infosys ची स्थापना केली. सुरुवातीच्या काळात, Infosys ला अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागला. परंतु, मूर्तीच्या दृढनिश्चय आणि नेतृत्वाखाली, कंपनीने हळूहळू प्रगती करण्यास सुरुवात केली.
Infosys ला यश मिळण्यामागे अनेक कारणे होती. त्यापैकी एक कारण होती मूर्तींची मूल्ये. मूर्ती प्रामाणिकपणा, पारदर्शकता आणि ग्राहक समाधान या मूल्यांवर ठाम होते. त्यांनी Infosys मध्ये ही मूल्ये रुजवली आणि त्यांचे कठोरपणे पालन केले. यामुळे Infosys ला ग्राहकांचा विश्वास आणि आदर मिळाला.
Infosys यशस्वी होण्याचे दुसरे कारण होते मूर्तींची ग्राहक-केंद्रित मानसिकता. मूर्ती नेहमी त्यांच्या ग्राहकांच्या गरजा आणि अपेक्षा समजून घेण्याचा प्रयत्न करत असत. त्यांनी सुनिश्चित केले की Infosys त्यांच्या ग्राहकांना दर्जेदार सेवा प्रदान करते. यामुळे Infosys ला त्यांच्या प्रतिस्पर्ध्यांपेक्षा वेगळे स्थान मिळाले.
मूर्तींच्या व्यापक नेतृत्व कौशल्यामुळेही Infosys यशस्वी झाले. मूर्ती एक अत्यंत प्रेरक आणि दृष्टिकोन असलेले नेते होते. त्यांनी त्यांच्या टीमला त्यांच्या क्षमतेवर विश्वास ठेवण्यास आणि आव्हानात्मक गोष्टी करण्यास प्रोत्साहित केले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली, Infosys ने अनेक नवोन्मेषक आणि यशस्वी उपक्रम केले.
Infosys ला यशस्वी करण्यात मूर्तींच्या तंत्रज्ञान ज्ञानाची देखील महत्त्वपूर्ण भूमिका होती. मूर्ती नेहमी नवीन तंत्रज्ञानावर नजर ठेवत असत आणि ते त्यांच्या व्यवसायात कसे वापरता येतील हे पाहत असत. त्यांनी Infosys ला तंत्रज्ञानाच्या अद्ययावत बाबींशी जुळवून घेण्यात मदत केली आणि त्यामुळे कंपनीला प्रतिस्पर्धी बाजारात अग्रस्थान राखता आले.
मूर्तींच्या यशामुळे त्यांना अनेक पुरस्कार आणि मान्यता मिळाली. त्यांना 2008 मध्ये भारत सरकारचा पद्म विभूषण पुरस्कार देण्यात आला. त्यांना टाइम मॅगझिनने 2003 मध्ये "द वर्ल्डस 100 मोस्ट इन्फ्लुएंशियल पीपल" मध्ये नाव दिले होते.
2011 मध्ये, मूर्ती Infosys चे सीईओ पदावरून निवृत्त झाले. परंतु, ते अजूनही कंपनीच्या मार्गदर्शक म्हणून काम करतात. निवृत्तीनंतर, मूर्ती समाजसेवेमध्ये सक्रिय आहेत. त्यांनी अनेक शैक्षणिक आणि धर्मादाय संस्थांची स्थापना केली आहे.
नारायण मूर्ति हे भारतीय आयटी उद्योगाच्या खऱ्या अग्रदूत आहेत. त्यांच्या दूरदृष्टी आणि नेतृत्वाखाली, Infosys जगातील सर्वात यशस्वी आयटी कंपन्यांपैकी एक बनली आहे. मूर्तींचे आदर्श आणि मूल्ये अजूनही भारतीय आयटी उद्योगाला प्रेरित करतात. ते भारतीय तंत्रज्ञान क्रांतीचे एक खरे प्रतीक आहेत.