परिपरीक्षा काय असते?

एकदा मी एका चित्रपटात पाहत होतो, जिथे एका गुन्हेगाराला पॉलीग्राफ टेस्ट दिलेला दाखवला होता. तो अतिशय खोटा बोलत होता, पण त्याच्या कपाळावर जराही घाम नव्हता, त्यामुळे त्याने मशीनला फसवले. मी आश्चर्यचकित झालो, पण आता मला समजले आहे की पॉलीग्राफ टेस्ट खरोखरच असेल तेवढे सोपे नाही.
पॉलीग्राफ टेस्ट, ज्याला लाई डिटेक्टर टेस्ट म्हणूनही ओळखले जाते, ही एक शारीरिक तपासणी आहे जी व्यक्ती खोटे बोलत आहे की खरे हे निर्धारित करण्यासाठी वापरली जाते. हे फक्त एकाच वेळी अनेक शारीरिक कार्यांचे निरीक्षण करून करते, जसे की हृदय गती, रक्तदाब, श्वसनाचा दर आणि त्वचेची वीज चालनता.
जेव्हा एखादी व्यक्ती खोटार्थाची उत्तरे देते, तेव्हा त्यांची मानसिक आणि शारीरिक स्थिती बदलते. त्यांचे हृदय जलद धडधडू लागते, त्यांचा रक्तदाब वाढतो आणि त्यांचे श्वसन वेगवान होते. त्वचेची चालनक्षमता देखील वाढते. पॉलीग्राफ मशीन हे सर्व बदल रेकॉर्ड करते आणि त्यांचा वापर करून एक ग्राफ बनवते.
पॉलीग्राफ टेस्ट खरोखरच विश्वासार्ह आहेत की नाही हे एक मोठे प्रश्नचिन्ह आहे. काही अभ्यास दावा करतात की ते खूप अचूक आहेत, तर काही अभ्यास सूचित करतात की ते इतके अचूक नाहीत. हे स्पष्ट आहे की पॉलीग्राफ टेस्ट फक्त एक साधन आहे आणि ते चुका करू शकतात.
तरीही, पॉलीग्राफ टेस्ट कायद्यात एक महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतात. ते पोलिसांना संशयितांना छाननी करण्यात मदत करू शकतात आणि ते खटल्यात सबूत म्हणून देखील वापरले जाऊ शकतात. पॉलीग्राफ टेस्ट फक्त एक साधन असल्याचे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे आणि ते चुका करू शकतात. परिणाम लक्षात घेता, ते कधीही एकमेव निश्चिती असलेला पुरावा म्हणून वापरला जाऊ नये.
पॉलीग्राफ टेस्टच्या बाबतीत काळजी घेणे देखील महत्त्वाचे आहे. येथे काही गोष्टी आहेत ज्या तुम्ही विचारात घ्याव्यात:
* पॉलीग्राफ टेस्ट फक्त एक साधन आहे आणि ते चुका करू शकतात.
* पॉलीग्राफ टेस्ट फक्त एकाच वेळी अनेक शारीरिक कार्यांचे निरीक्षण करते.
* पॉलीग्राफ टेस्ट ज्या व्यक्तीने त्यातून गेली आहे त्याच्या मानसिक आणि शारीरिक स्थितीवर आधारित आहे.
* पॉलीग्राफ टेस्ट कुशलपणे प्रशिक्षित व्यक्तीद्वारे प्रशासित केली पाहिजे.
* ज्या व्यक्तीने पॉलीग्राफ टेस्ट घेतली आहे त्याला किंवा तिला त्यांचे अधिकार माहित असणे आवश्यक आहे.
आपण पॉलीग्राफ टेस्ट घेण्याचा विचार करत असाल, तर प्रश्न विचारण्यापूर्वी संबंधित धोक्यांचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे.