पॉलीग्राफ चाचणी म्हणजे काय?

कायदेशीर आणि गुप्तहेर विभागांमध्ये पॉलीग्राफ चाचणीचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो. पॉलीग्राफ चाचणी लोकांचे सत्य बोलताना किंवा असत्य बोलताना त्यांच्या शारीरिक प्रक्रिया कशा बदलतात याचा अभ्यास करते.

पॉलीग्राफ चाचणी कशी चालते?
पॉलीग्राफ चाचणीमध्ये व्यक्तीला एका कुर्सीवर बसवले जाते आणि त्यांच्या शरीराच्या विविध भागांना सेंसर जोडले जातात. यामध्ये रक्तदाब, श्वास घेण्याचा दर आणि त्वचेचा प्रतिरोध यांचा समावेश होतो.

व्यक्तीला नंतर प्रश्न विचारले जातात, जे सामान्यतः त्यांना गुन्ह्याशी जोडणाऱ्या विशिष्ट विषयांवर असतात. जेव्हा व्यक्ती असत्य बोलते तेव्हा त्यांच्या शारीरिक प्रक्रिया बदलतात, जसे की त्यांचा रक्तदाब वाढणे किंवा श्वास घेण्याचा दर वाढणे.

पॉलीग्राफ चाचणीची परिणामे कसे व्याख्यायित केले जातात? पॉलीग्राफ चाचणीची परिणामे एक अनुभवी चाचणी तज्ञ द्वारे व्याख्यायित केली जातात. तज्ञ व्यक्तीच्या शारीरिक प्रतिक्रियांचा अभ्यास करतात आणि त्यांच्या सत्यतेबद्दल निष्कर्ष काढतात.

पॉलीग्राफ चाचणीचा वापर
पॉलीग्राफ चाचणीचा वापर विविध प्रकारच्या अनुप्रयोगांमध्ये होतो, जसे की:

• अपराध तपास
• कायदेशीर तर्क
• बेरोजगारी पात्रतेची चौकशी
• पती-पत्नीच्या संबंधांची चौकशी

पॉलीग्राफ चाचणी पॉलीग्राफ मशीन नावाच्या साधनाचा वापर करते. ही मशीन अनेक सेंसरसह जोडलेली असते जे व्यक्तीच्या शारीरिक प्रक्रिया नोंदवितात. यामध्ये रक्तदाब, श्वास घेण्याचा दर, त्वचेचा प्रतिरोध आणि शरीर हालचाली यांचा समावेश होतो.

जेव्हा व्यक्तीला प्रश्न विचारले जातात, तेव्हा पॉलीग्राफ मशीन त्यांच्या शारीरिक प्रतिक्रिया नोंदवते. ही मशीन त्यांच्या शारीरिक प्रतिक्रियांचा ग्राफ बनवते ज्याचा वापर पॉलीग्राफ चाचणी तज्ञ त्यांच्या सत्यतेचा निर्धार करण्यासाठी करतात.

पॉलीग्राफ चाचणी केवळ एक साधन आहे आणि याचा अचूकपणे वापर करणे कठिण असू शकते. पॉलीग्राफ चाचणी फसवणूक शोधण्यासाठी परिपूर्ण साधन नाही, परंतु हे अपराधी तपास आणि कायदेशीर तर्कांमध्ये उपयुक्त साधन असू शकते.