मुकोसाइटिस




मुकोसाइटिस तोंडातील आणि घसातील श्लेष्मा झिल्लीच्या जळजळ आणि जखम होण्याचे आजार आहे. हे कर्करोगाच्या उपचारांमुळे होऊ शकते, जसे की कीमोथेरपी आणि रेडिएशन थेरपी. मुकोसाइटिस वेदनादायक असू शकते आणि खायला, पिण्याला आणि बोलण्यास अडचण निर्माण करू शकते.
मुकोसाइटिस टाळण्यासाठी किंवा त्याचे व्यवस्थापन करण्यासाठी तुम्ही करू शकता ते काही गोष्टी येथे आहेत:
  • तोंडाची स्वच्छता राखणे: नियमितपणे ब्रश आणि फ्लॉस करा. मऊ बाँबू ब्रश किंवा प्रॉक्सी-ब्रश वापरा.
  • आहारात सानुकूल बदल करणे: नरम आणि गार अन्न खा. जास्त मसालेदार, तिखट किंवा आंबट पदार्थ टाळा.
  • धूम्रपान आणि मद्यपान टाळणे: धूम्रपान आणि मद्यपान मुकोसाइटिस लक्षणांना आणखी तीव्र करू शकतात.
  • प्रचंड पाणी पिणे: चांगले हायड्रेटेड राहणे मुकोसाइटिसची तीव्रता कमी करण्यास मदत करू शकते.
  • ओरल मार्ग एक्सटेंडर वापरणे: ओआरई, जे छोटे प्लास्टिक ट्यूब असतात, ते रेडिएशन थेरपी दरम्यान जळजळ कमी करू शकतात.
  • मुकोसाइटिस उपाय वापरणे: मुकोसाइटिस लक्षणांना आराम देण्यासाठी डिझाइन केलेले औषधे आणि तोंडाचे पाणी उपलब्ध आहेत.
मुकोसाइटिस लक्षणे जर तुमच्यामध्ये गंभीर असतील किंवा दीर्घ काळ टिकतील, तर तुमच्या डॉक्टरांना कळवा. ते योग्य उपचार तयार करण्यास सक्षम असतील आणि तुम्हाला मुकोसाइटिसच्या लक्षणांचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करतील.
मुकोसाइटिसचे प्रकार

मुकोसाइटिसचे दोन प्रकार आहेत:

  • आक्यूट मुकोसाइटिस: हे अचानक सुरू होते आणि साधारणतः काही दिवस किंवा आठवडे टिकते. हे कर्करोगाच्या उपचारांमुळे किंवा संसर्गामुळे होऊ शकते.
  • क्रॉनिक मुकोसाइटिस: हे हळूहळू विकसित होते आणि काही महिने किंवा वर्षे टिकू शकते. हे विषारी पदार्थ, स्वयंप्रतिकार रोग किंवा काही औषधांमुळे होऊ शकते.
  • मुकोसाइटिसची लक्षणे
    मुकोसाइटिसची लक्षणे त्याच्या गंभीरतेवर अवलंबून असतात. मुकोसाइटिसची काही सामान्य लक्षणे आहेत:
    • तोंडातील आणि घशात वेदना
    • लालपणा आणि जळजळ
    • जखम
    • खायला आणि पिण्याला अडचण
    • बोलण्यास अडचण
    मुकोसाइटिसचे कारण
    मुकोसाइटिस कर्करोगाच्या उपचारांमुळे किंवा इतर अनेक आरोग्य परिस्थितीमुळे होऊ शकते. मुकोसाइटिसची काही सामान्य कारणे आहेत:
    • कीमोथेरपी: काही कीमोथेरपी औषधे तोंडातील आणि घशातील श्लेष्मा झिल्लीला नुकसान पोहोचवू शकतात.
    • रेडिएशन थेरपी: तोंड आणि घशाच्या भागाला रेडिएशन थेरपी दिल्यास मुकोसाइटिस होऊ शकते.
    • संक्रमण: काही संक्रमण, जसे की मुखवा, तोंडातील आणि घशातील श्लेष्मा झिल्लीला संक्रमित करू शकतात.
    • विषारी पदार्थ: काही विषारी पदार्थ, जसे की पारा आणि आर्सेनिक, मुकोसाइटिस होऊ शकतात.
    • स्वयंप्रतिकार रोग: स्वयंप्रतिकार रोग, जसे की ल्युपस आणि स्क्लेरोडर्मा, तोंडातील आणि घशातील श्लेष्मा झिल्लीवर हल्ला करू शकतात.
    • औषधे: काही औषधे, जसे की बिस्फॉस्फोनेट्स, मुकोसाइटिसचे दुष्परिणाम होऊ शकतात.
    मुकोसाइटिस निदान
    मुकोसाइटिसचे निदान सामान्यतः शारीरिक तपासण्यावर आणि रुग्णाच्या इतिहासावर आधारित असते. डॉक्टर मुकोसाइटिसच्या गंभीरतेचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक परीक्षा करतील आणि संभाव्य कारणांचा शोध घेतील.
    मुकोसाइटिस उपचार
    मुकोसाइटिस उपचार त्याच्या गंभीरतेवर आणि अंतर्निहित कारणांवर अवलंबून असते. मुकोसाइटिस उपचारांमध्ये समाविष्ट आहे:
    • वेदना कमी करणे: वेदना कमी करण्यासाठी औषधे किंवा तोंडाचे पाणी वापरले जाऊ शकते.
    • संक्रमण उपचार: जर मुकोसाइटिस संसर्गामुळे झाले असेल, तर संक्रमणाचा उपचार केला जाईल.
    • तोंडाची स्वच्छता राखणे: मुकोसाइटिसची लक्षणे कमी करण्यासाठी तोंडाची स्वच्छता राखणे महत्वाचे आहे.
    मुकोसाइटिस प्रतिबंध
    मुकोसाइटिसला पूर्णपणे प्रतिबंधित करता येत नाही, परंतु काही गोष्टी आहेत ज्या तुम्ही त्याचा धोका कमी करण्यासाठी करू शकता:
    • नियमित तोंडाची स्वच्छता राखणे: नियमितपणे ब्रश आणि फ्लॉस करा.
    • धूम्रपान आणि मद्यपान टाळणे: धूम्रपान आणि मद्यपान मुकोसाइटिसचा धोका वाढवू शकते.
    • आरोग्यदायी आहार खणे: पौष्टिक आहार तोंडातील आणि घशातील श्लेष्मा झिल्लींचे आरोग्य राखण्यास मदत करू शकते.
    • रेडिएशन थेरपी सुरू करण्यापूर्वी ओरल मार्ग एक्सटेंडर वापरणे: ओआरई, जे छोटे प्लास्टिक ट्यूब असतात, ते रेडिएशन थेरपी दरम्यान जळजळ कमी करू शकतात.

    मुकोसाइटिस कर्करोगाच्या उपचारांमुळे होणारा एक अस्वस्थदायक आणि वेदनादायक विकार आहे. तथापि, या टिप्सचे अनुसरण करून, तुम्ही मुकोसाइटिसच्या धोक