माता सावित्रीबाई फुले: समानतेची ज्योत

सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म ३ जानेवारी, इ.स. १८३१ रोजी महाराष्ट्रातील नायगाव येथे झाला. त्या भारतीय समाजसुधारक, शिक्षणतज्ज्ञ आणि कवयित्री होत्या. त्यांना भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका म्हणून ओळखले जाते.
सावित्रीबाई यांचे बालपण गरिबी आणि कठीण परिस्थितीत गेले. त्यांना शिक्षण घेण्याची संधी कधीच मिळाली नाही. परंतु, त्यांचे पती महात्मा ज्योतिराव फुले यांनी त्यांचे शिक्षण घडवले. सावित्रीबाईंनी १८५२ साली भारतातील पहिला मुलींचा शाळा पुण्यात स्थापन केली. त्यांचे हे काम त्या काळात खूप धाडसी मानले जात होते.
सावित्रीबाई फुले या स्त्रियांच्या शिक्षण आणि हक्कांसाठी आयुष्यभर लढल्या. त्यांनी बहुतेक महिलांना शिक्षणापासून वंचित ठेवणाऱ्या सामाजिक चालीरीतींविरूद्ध आवाज उठवला. त्यांनी बालविवाह, बहुपत्नीत्व आणि सती प्रथा यासारख्या कुप्रथांचा निषेध केला.
सावित्रीबाईंचे समाजसुधार कार्यासाठी अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळालेले आहेत. त्यांच्या स्मृतीप्रीत्यर्थ पुण्यात सावित्रीबाई फुले पुण्यभूमी स्मारक उभारण्यात आले आहे.
सावित्रीबाई फुले यांचे निधन १० मार्च, इ.स. १८९७ रोजी झाले. त्यांचे जीवन हे स्त्रियांच्या शिक्षण आणि हक्कांसाठी संघर्षाचे प्रेरणादायी उदाहरण आहे. त्यांचा जन्मदिवस दरवर्षी ३ जानेवारी रोजी सावित्रीबाई फुले जयंती म्हणून साजरा केला जातो.