माhakुंभ मेळ्यातील चेंगराचेंग




प्रस्तावना

मानावाच्या धार्मिक विश्वातील सर्वात मोठा आणि पवित्र समारंभ म्हणजे कुंभमेळा होय. हा मेळा १२ वर्षांनी एकदा आणि प्रत्येक ठिकाणी ४ वर्षांनी होतो. इतिहासात मात्र कुंभमेळ्यात मोठ्या दुर्घटनांची मालिका घडली आहे.

पार्श्वभूमी

१२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आणि सर्वात पवित्र मानले जाणारे ज्योतिर्लिंग त्र्यंबकेश्वरमध्ये कुंभमेळ्याला प्रचंड गर्दी होते. २००२ साली झालेल्या माhakumbh मेळ्यात तर एका चेंगराचेंगीत १५ भाविकांचा मृत्यू झाला होता.

चेंगराचेंग

१२ सप्टेंबर २०१६ रोजी गुजरातमधील उमरेठ येथे पुन्हा एकदा असा भयंकर चेंगराचेंग घडला. या दुर्घटनेत २९ भाविकांचा मृत्यू झाला तर १५ घायळ झाले.

कारणे

  • प्रचंड गर्दी
  • अवैध बांधकामे
  • अनुचित नियोजन
  • भाविकांची अतिकृत्रिम उत्सुकता

प्रभाव

चेंगराचेंगाचा सर्वात दुःखद परिणाम म्हणजे भाविकांच्या मृत्यु. याशिवाय, नियोजित पूजा-अर्चेवरही विपरीत परिणाम झाला. या दुर्घटनेमुळे भाविकांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले. त्यांचा कुंभमेळ्यावरील विश्वास कमी झाला.

पर्याय आणि उपाय

भविष्यात अशा दुर्घटना रोखण्यासाठी काही उपाय पाहूया :

  • गर्दी व्यवस्थापन सुधारणे
  • लोकसंख्या मर्यादा निर्धारित करणे
  • अवैध बांधकामे पाडणे
  • भाविकांना योग्य सूचना देणे

निष्कर्ष

माhakumbh मेळा हा एक पवित्र सोहळा आहे, परंतु त्यासोबतच त्यात चेंगराचेंग होण्याचा धोकाही असतो. या धोक्यांपासून भाविकांचे रक्षण करण्यासाठी प्रभावी उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. कुंभमेळ्याचा आनंद घेण्यासोबतच सुरक्षिततेचीही काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.