रक्षाबंधन: माणे काय?

रक्षाबंधन हा भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाचा सण. बहिण आपल्या भावाला राखी बांधते आणि भाऊ बहिणीचे रक्षण करण्याचे वचन देतो. पण या सणाचा खरा अर्थ काय? मूळ आणि महत्त्व समजून घेऊया.

मूळ आणि पौराणिक कथा

रक्षाबंधन हा सण प्राचीन काळापासून साजरा केला जात आहे. एका पौराणिक कथेनुसार, देवी इंद्राणीने देवेंद्राच्या हातावर राखी बांधली होती. यामुळे देवेंद्राला आसुरांच्या राजा बळीशी युद्धात विजय मिळाला. इतर एका कथेनुसार, बलिराजाच्या बहिणीने राक्षस राजा बळीला त्याच्या चुकीच्या मार्गावरून परत आणण्यासाठी राखी बांधली होती.

आध्यात्मिक महत्त्व

रक्षाबंधन केवळ भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाचा सण नाही, तर त्याचे आध्यात्मिक महत्त्वही आहे. राखी ही पवित्र धागा बहिण आपल्या भावाच्या हातावर बांधते.

त्याचा अर्थ असा की ती त्याला भौतिक आणि आध्यात्मिक दोन्ही प्रकारे रक्षण करण्याची प्रार्थना करते. भाऊही बहिणीला हमखास रक्षण करण्याचे वचन देतो.

सामाजिक महत्त्व

रक्षाबंधन हा सामाजिक सलोख्याचाही सण आहे. हा सण लोकांना एकमेकांच्या जवळ आणतो. त्यावेळी नातेवाईक, मित्र आणि शेजारी एकत्र येतात आणि एकमेकांना राख्या बांधतात.

यातून समुदायात एकात्मता आणि बंधुत्वाची भावना निर्माण होते. रक्षाबंधन हा सण प्रेम, बंध, आणि रक्षणाचे प्रतीक आहे.

रक्षाबंधन साजरा कसा करायचा?

रक्षाबंधन पारंपारिकपणे पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो. बहिणी भावाला राखी बांधतात आणि त्याला मिठाई, फळे आणि भेटवस्तू देतात. भाऊही बहिणींना भेटवस्तू देतात आणि त्यांचे रक्षण करण्याचे वचन देतात.

भाऊ-बहिणी एकत्र येतात आणि एकमेकांना मिठी मारतात.
बहिण भावाच्या हातावर राखी बांधते.
त्यानंतर भाऊ बहिणीला मिठाई आणि भेटवस्तू देतात.
भाऊ-बहिणी भोजन करतात आणि एकत्र वेळ घालवतात.
संध्याकाळी, ते दीपावली साजरी करतात आणि घराचे पूजन करतात.

रक्षाबंधन हा केवळ भाऊ-बहिणीच्या प्रेमाचा सण नाही, तर त्याचे आध्यात्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वही आहे. हा सण प्रेम, बंध आणि रक्षणाचे प्रतीक आहे. भाऊ-बहिणी या दिवशी एकत्र येतात आणि एकमेकांच्यासोबत वेळ घालवतात. रक्षाबंधन हा आपल्या प्रियजनांना आपली प्रेम व्यक्त करण्याचा आणि जीवनभर त्यांचे रक्षण करण्याचे वचन देण्याचा खास दिवस आहे.