राजा

"राजा" हा शब्द ऐकला की मनात एक अहंकारी, हुकूमशहा प्रकारची व्यक्ती उभी राहते. हा शब्द भारतातील राजकीय नेत्यांच्या लाचखोरी आणि भ्रष्टाचाराशी जोडला गेला आहे. परंतु खरा राजा असा कसा असावा, त्याच्या गुणांची आणि जबाबदाऱ्यांची ओळख आपल्याला नाही.

राजाचे गुण

एका खऱ्या राजामध्ये काही मूलभूत गुण असायला हवेत. तो ईमानदार असला पाहिजे, स्वच्छ प्रतिमा असलेला, निर्भय असलेला, स्वार्थत्यागी आणि त्यात नेतृत्व क्षमता असावी. ईमानदारी ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे. जर राजा बेईमान असेल, तर तो आपला पद वापरून लोकांचा फायदा घेईल. स्वच्छ प्रतिमा असणे देखील महत्त्वाचे आहे, कारण ते लोकप्रिय आहे आणि त्याचा राज्यावर चांगला परिणाम होतो. निर्भयता खूप महत्वाची गोष्ट आहे. राजाला कोणतीही गोष्ट कशी हाताळायची माहित असायला हवी आणि त्याने कधीही धमक्यांना बळी पडू नये. स्वार्थत्याग ही खऱ्या राजाची आणखी एक महत्त्वाची विशेषता आहे. त्याने नेहमी लोकांचे हितासाठी काम करावे आणि त्यांच्यासाठी स्वतःचा त्याग करण्यास तयार असावे. नेतृत्व क्षमता हे देखील महत्त्वाचे आहे. राजाला लोकांना प्रेरणा देण्यास आणि त्यांचे नेतृत्व करण्यास सक्षम असावे.

राजाच्या जबाबदाऱ्या

राजाच्या खांद्यावर अनेक जबाबदाऱ्या आहेत. त्याला आपल्या राज्याचे संरक्षण करावे लागेल, लोकांचे कल्याण करावे लागेल आणि कायदा आणि सुव्यवस्था राखावी लागेल. राज्याचे संरक्षण करणे ही एक महत्त्वाची जबाबदारी आहे. राजाला आपले राज्य परकीय आक्रमणांपासून आणि अंतर्गत अशांततेपासून वाचवावे लागेल. लोकांचे कल्याण करणे ही आणखी एक महत्त्वाची जबाबदारी आहे. राजाला आपल्या लोकांच्या गरजा भागवाव्या लागतील, त्यांना शिक्षण, आरोग्य सेवा आणि रोजगार प्रदान करावे लागतील. कायदा आणि सुव्यवस्था राखणे देखील महत्त्वाचे आहे. राजाला आपल्या राज्यात शांतता आणि सद्भाव राखावे लागेल आणि त्याला गुन्हा आणि हिंसाचार रोखण्यासाठी उपाययोजना कराव्या लागतील.
एक खरा राजा एक आदर्श व्यक्ती असतो जो आपल्या लोकांनी त्याच्यावर ठेवलेला विश्वास मोडत नाही. तो त्यांच्या संरक्षणकर्त्यासारखा कार्य करतो, एक पित्यासारखा त्यांचे संगोपन करतो आणि एक मित्र म्हणून त्यांचे ऐकतो. जर भारतातील नेत्यांनी या गुणांना अनुसरले, तर भारत खऱ्या अर्थाने एक महाशक्ती बनेल आणि "राजा" हा शब्द एक आदरणीय पदवी म्हणून पुन्हा स्थापित होईल.