विधुतलाई 2

या वर्षी, आम्‍ही विधुतलाईची 75 वी वर्षगांठ साजरी करत आहोत. हिंदीमध्ये विधुतलाई म्हणजे वीज.

मला आठवतेय, लहानपणी आम्ही जेवणानंतर अंधारात बसायचो कारण वीज नव्हती. कधी कधी चांदणीत दिसायचे तर कधी दिवा लावून. पण खूप त्रास व्हायचा. वीज असली म्हणजे किती छान वाटते ते तेव्हाच समजले.

आजकाल आपण वीज ही गरजेची गोष्ट मानतो. पण एकेकाळी भारतात बरेच लोक अंधारात राहायचे. त्‍यावेळी असे म्‍हटले जायचे की, "भारत अंधाराच्‍या युगात आहे." पण विधुतलाई 1 ने भारतातील अंधार दूर केला.

1947 साली भारताला स्वातंत्र्य मिळाले. त्यावेळी देशात फक्त 13 शहरांमध्ये वीज होती. पण तेव्‍हाच भारतातील पहिल्‍या पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरूंनी वीज उत्‍पादनावर भर दिला.

भारताच्या पहिल्‍या पंचवार्षिक योजनेमध्ये 1951 साली विधुतलाई 1 ची घोषणा करण्यात आली. विधुतलाई 1 हे धरण कोल्लम येथे बांधण्यात आले. 1956 साली या धरणाचे काम पूर्ण झाले. विधुतलाई 1 मध्‍ये 78 मेगावॉट वीज निर्माण केली जाते.

विधुतलाई 1 च्या यशानंतर भारतात अन्‍य अनेक जलविधुत प्रकल्‍प बांधण्यात आले. त्यामुळे भारतात वीज उत्‍पादन वाढले आणि अंधार दूर झाला. आज भारतात 3,88,600 मेगावॉट वीज निर्माण केली जाते.

आज आपण वीज ही एक साधारण गोष्‍ट मानतो. पण ती आपल्यासाठी किती महत्‍त्‍वाची आहे हे विधुतलाई 2 साजरी करत असताना आपण विसरू नये. विधुतलाई 1 मध्‍ये वीज निर्माण केली जाते, आणि विधुतलाई 2 मध्‍ये आशा निर्माण केली जाते.

आशा आहे की भारतात पुढील 75 वर्षांत अजूनही अधिक वीज निर्माण केली जाईल आणि भारतात अंधार राहणार नाही.