वसंतराव चव्हाण : महाराष्ट्राचे लौहपुरुष

वसंतराव चव्हाण हे महाराष्ट्राचे सातवे मुख्यमंत्री आणि देशाचे पाचवे उपपंतप्रधान होते. ते एक दांडगी व्यक्तिमत्व होते ज्यांनी महाराष्ट्राच्या राजकारणात आणि विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

चव्हाणचा जन्म 26 जुलै 1915 रोजी म्हसळ्यात झाला, जो आता सोलापूर जिल्ह्यातील एक गाव आहे. त्यांचे वडील शेतकरी होते आणि त्यांचे बालपण खेड्यात गरीबीत गेले. त्यांनी मुंबई आणि पुण्यात शिक्षण घेतले आणि 1930 मध्ये भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत सामील झाले.

स्वातंत्र्यानंतर, चव्हाण महाराष्ट्र काँग्रेसच्या प्रमुख नेता बनले. 1956 मध्ये महाराष्ट्राची निर्मिती झाल्यानंतर त्यांना राज्य सरकारमध्ये अनेक महत्त्वाची खाती सांभाळायची संधी मिळाली. 1962 ते 1963 पर्यंत ते राज्यपाल होते आणि 1963 ते 1974 पर्यंत मुख्यमंत्री राहिले.

चव्हाण यांच्या मुख्यमंत्रीपदाचा काळ हा महाराष्ट्राच्या इतिहासात प्रगती आणि विकासाचा काळ होता. त्यांनी सिंचन प्रकल्पांच्या बांधकामावर भर दिला आणि महाराष्ट्राच्या ग्रामीण भागाला विजेचा पुरवठा करणे सुरू केले. त्यांनी अनेक साखर कारखाने आणि इतर उद्योगांची स्थापना केली आणि महाराष्ट्राला कृषी आणि औद्योगिक नकाशावर मजबूत केले.

चव्हाण फक्त एक राजकारणी नव्हते, तर एक प्रतिभावान प्रशासक देखील होते. त्यांनी महाराष्ट्राच्या प्रशासकीय यंत्रणेला पुनर्रचित केले आणि राज्य सरकारच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा केली. ते एक ज्येष्ठ नेते होते ज्यांना लोकांच्या समस्या समजल्या आणि त्यांची काळजी होती.

1974 मध्ये, चव्हाणांना पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी केंद्रीय उपपंतप्रधानपदी नियुक्त केले. त्यांनी 1977 पर्यंत हा पदभार सांभाळला, जेव्हा काँग्रेस पक्षाचा पराभव झाला आणि मोरारजी देसाई पंतप्रधान झाले.

चव्हाण 1977 मध्ये पुन्हा महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री झाले आणि 1980 पर्यंत या पदावर राहिले. त्यानंतर 1986 पर्यंत ते केंद्रीय गृहमंत्री आणि नंतर 1989 ते 1990 पर्यंत केंद्रीय अर्थमंत्री राहिले. ते 1996 मध्ये निवृत्त झाले.

वसंतराव चव्हाण यांचे 11 जुलै 1982 रोजी निधन झाले. त्यांची महाराष्ट्राचे लौहपुरुष म्हणून आठवण केली जाते, ज्यांच्या नेतृत्वाखाली महाराष्ट्र आधुनिक, समृद्ध आणि प्रगतिशील राज्यात रूपांतरित झाले. त्यांची दूरदृष्टी आणि कठोर परिश्रम अनेक पिढ्यांसाठी महाराष्ट्राच्या जनतेसाठी प्रेरणा देत राहतील.