संक्रांती रंगोली

संक्रांती हा सूर्योपासनेचा सण आहे. भारतासह भारताबाहेरही हा सण मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो. सूर्याला 'ब्रह्मांडाचा आत्मा' असे म्हणतात. श्रद्धा आणि भक्तीने केलेली पूजा हीच प्रत्यक्षात सृष्टीची पूजा आहे असे मानले जाते. 'संकल्प ध्रुवोऽहं सूर्योऽहमुन्नतशिराः पृथुभुजः पुरूरवाः' म्हणजे हा सण म्हणजे सूर्याशी एकरूप होणे असाही अर्थ होतो. या सणाला विविध नावांनी ओळखले जाते जसे - मकर संक्रांती, उत्तरायण, खिचडी, पोंगल, लोहरी इत्यादी.
संक्रांतीच्या दिवशी रंगोली काढण्याची प्रथा प्राचीन काळापासून आहे. रंगोली ही भारतीय संस्कृतीचा एक अविभाज्य भाग आहे. रंगोली काढण्यामागे अनेक कारणे आहेत. पौराणिक कथांनुसार, रंगोली हे अलंकार सूर्यदेवतेचे स्वागत करण्यासाठी तयार केले जाते. तसेच, रंगोली काढल्याने घरात लक्ष्मी आणि सौभाग्य येते अशीही मान्यता आहे.
संक्रांतीच्या दिवशी रंगोली काढण्यासाठी अनेक प्रकारचे नमुने वापरले जातात. या नमुन्यांमध्ये सूर्य, फुले, पक्षी, प्राणी आणि देवी-देवतांचे चित्र इत्यादींचा समावेश असतो. रंगोली काढण्यासाठी रंगीत चूर्ण, फुले आणि पाने वापरली जातात.
संक्रांतीची रंगोली ही मराठी संस्कृतीचे एक महत्वाचे अंग आहे. हा सण साजरा करण्यासाठी रंगोली काढणे हा एक खास भाग आहे. रंगोली ही एक कला आहे जी घरांना सजवण्यासोबतच संस्कृती आणि परंपरेची जोपासना देखील करते.