આર્ટિકલ 370 2.0: આ છે બિલની નહીં-થા-ઓ-પા-ની વાર્તા

શ્રીનગર: આર્ટિકલ 370 ની નાઝુક રેખા પર ચાલીને, ભારતીય સંસદે જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનઃગઠન બિલ (2019) પસાર કર્યું હતું, જેનાથી આર્ટિકલ 370 ના વિશેષ દરજ્જા અને આર્ટિકલ 35એ ના વિશેષ હકોનો અંત આવ્યો હતો. જો કે, આનાથી પણ મોટું ડ્રામા આગળ ચાલી રહ્યું હતું.
આ બિલ 237-31 મતો સાથે સંસદના ઉપલા ગૃહમાં પસાર કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ આકસ્મિક રીતે 12 મત ગણવામાં આવ્યા ન હતા. રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ વેંકૈયા નાયડુએ અણગમો વ્યક્ત કર્યો અને આ બાબતે ચર્ચા માટે સભા સ્થગિત કરવી પડી.
સંસદના નીચલા ગૃહમાં બિલ પસાર થયું તે પહેલાં જ 1 રૂપિયાના સિક્કા ઉછાળીને જાતે જ મત ગણવાની એક અનોખી પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવી હતી. આ નિર્ણય બિલના સમર્થકો અને વિરોધીઓ, બંને તરફથી આકરા વિરોધનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
અંતે, એક ફરીથી ગણતરી કરવામાં આવી અને બિલ 370-70 મતોથી પસાર થયું. કેટલાક સભ્યોએ બિલનો વિરોધ કરતાં કહ્યું કે તે "એક નાટકીય પળ" હતી જે "લોકતંત્રના અપમાન" સમાન હતી.
આ વિવાદાસ્પદ બિલ પર સંસદની બહાર પણ હંગામો થયો હતો, જ્યાં વિરોધ પક્ષના સભ્યોએ બિલનો વિરોધ કરતાં નારા લગાવ્યા હતા. કેટલાક વિરોધીઓએ "આજ સંસદ કાની, ગદ્દારો કે ટોલી" અને "અમારું કાશ્મીર, અમારો અધિકાર" જેવા સૂત્રોચ્ચાર પણ કર્યા હતા.
છેલ્લે, રાજ્યસભામાં બિલની મંજૂરી આપવામાં આવી, પરંતુ અવરોધ વિના નહીં. વિરોધ પક્ષના કેટલાક સભ્યોએ બિલને "કાયદાકીય લૂંટ" અને "ભારતીય લોકશાહી પર હુમલો" ગણાવ્યું હતું.
હવે આ બિલ રાષ્ટ્રપતિના હસ્તાક્ષર માટે તૈયાર છે. જો તેઓ હસ્તાક્ષર કરે છે, તો આર્ટિકલ 370 અને 35એનો અંત આવશે અને જમ્મુ અને કાશ્મીરને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિભાજિત કરવામાં આવશે.
આ બિલનો વિરોધ અથવા સમર્થન કરવું એ દરેક વ્યક્તિગત વાત છે, પરંતુ એ વાત નકારી શકાય નહીં કે તે ભારતીય ઇતિહાસમાં એક નોંધપાત્ર મુહૂર્ત રહ્યું છે.