એક નજર RBIની નાણાકીય નીતિ પર

તાજેતરના સમયમાં, RBIની નાણાકીય નીતિ ચર્ચાનો વિષય રહી છે. નીતિ નિર્ધારકો દ્વારા વ્યાજ દર અને અન્ય નાણાકીય સાધનોનો ઉપયોગ કરીને અર્થવ્યવસ્થાનું સંચાલન કરવાની પ્રક્રિયાને નાણાકીય નીતિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

આર્થિક વૃદ્ધિ અને મોંઘવારી પર નિયંત્રણ રાખવાના બે મુખ્ય હેતુ સાથે RBI નાણાકીય નીતિ યોજે છે. વ્યાજ દર વધારવા અથવા ઘટાડવા જેવા સાધનોનો ઉપયોગ કરીને, RBI અર્થવ્યવસ્થામાં પૈસાના પ્રવાહને નિયંત્રિત કરી શકે છે.

તાજેતરના વર્ષોમાં, RBIએ ફુગાવાને કાબૂમાં લેવા માટે નાણાકીય નીતિનો ઉપયોગ કર્યો છે. આ માટે, RBIએ રેપો રેટમાં વધારો કર્યો છે, જે તે દર છે જેના પર બેંકો RBI પાસેથી પૈસા ઉછીના લઈ શકે છે.

રેપો દરમાં વધારાથી બેંકો માટે પૈસા ઉછીના લેવાનું વધુ મોંઘું બને છે. પરિણામે, બેંકો તેમના ગ્રાહકો પાસેથી વધુ વ્યાજ દર વસૂલે છે. આનાથી અર્થવ્યવસ્થામાં પૈસાનો પ્રવાહ ઘટે છે અને ફુગાવો ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.

જો કે, રેપો દરમાં વધારાની અર્થવ્યવસ્થા પર નકારાત્મક અસરો પણ પડી શકે છે. આનાથી લોકો અને વ્યવસાયો માટે પૈસા ઉછીના લેવાનું વધુ મોંઘું બની શકે છે, જેનાથી આર્થિક વૃદ્ધિ ધીમી પડી શકે છે.

આથી, RBIએ રેપો દર નક્કી કરતી વખતે ફુગાવાને કાબૂમાં લેવા અને આર્થિક વૃદ્ધિ જાળવી રાખવા વચ્ચે સંતુલન જાળવવું પડશે. નાણાકીય નીતિ એ એક જટિલ પ્રક્રિયા છે અને RBI દ્વારા તેનો અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે.