મુહમ્મદ યુનુસ: માણવોની વચ્ચેના તબીબ

મુહમ્મદ યુનુસ, એક નાના નેત્રરોગ વિશેષજ્ઞ, 1974માં ગ્રামીણ બાંગ્લાદેશની મુસાફરી કરી ત્યારે તેનો સામનો એક ધ્રુજારીભરી વિશ્વ સાથે થયો હતો. દૂરસ્થ ગામડામાં, અડધા નિવાસીઓ અંધ હતા-ટ્રાકોમા, એક સારવાર યોગ્ય આંખોનો રોગ જે ચેપી બેક્ટેરિયાને કારણે થાય છે. યુનુસ જોઈ રહ્યા હતા કે લોકો આંખો ગુમાવવાની ડરના કારણે નદીઓમાં નહાવા જેવી જીવન જરૂરિયાત ટાળી રહ્યા હતા.
પરંતુ તેની પાસે ફક્ત બેકટેરિયાને મારવા માટે ટીકું હતું. તેમણે ગામના લોકોને દવા પરસ્પર આપવાનું શીખવ્યું, જેમાં એક સમુદાય દ્વારા એક સમુદાયની સારવારનો સમાવેશ થાય છે. તેમનો પ્રયોગ સફળ થયો, અને તે વર્ષ પછી, તેમણે ગ્રામીણ નિવાસીઓને નાના ઋણ આપવાનું શરૂ કર્યું જેથી તેઓ પોતાનો ધંધો શરૂ કરી શકે. યુનુસનું માનવું હતું કે ગરીબી એક રોગ છે, અને લોકોને બચાવવા માટે તબીબી સારવારની જરૂર છે, નાણાકીય સારવારની.
1983માં, તેમણે ગ્રામીણ બાંગ્લાદેશમાં ગ્રામીણ બેંકની સ્થાપના કરી. લગભગ 3 દાયકા પછી, બેંક 7 મિલિયનથી વધુ ગરીબ લોકોને સેવા આપી રહી છે, મુખ્યત્વે મહિલાઓ. ગ્રામીણ બેંકની સફળતાએ વિકાસશીલ દેશોમાં સૂક્ષ્મ નાણાંકીય ऋણને પ્રેરણા આપી છે, જે સમગ્ર વિશ્વમાં ગરીબી સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી સાધન બની ગયું છે.
યુનુસના કાર્યને 2006માં નોબેલ શાંતિ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યું હતું. તેઓ માને છે કે દરેક વ્યક્તિમાં સારા વ્યવસાયિક બનવાની અને ગરીબીથી બહાર આવવાની સંભાવના છે. તેમણે સામાજિક ઉद्यમિતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો છે, એટલે કે, નફો નહીં પણ સામાજિક અસર મેળવવા માટે ધંધાઓ ચલાવવા.
યુનુસ એક પ્રેરણાદાયી નેતા છે જેમણે ગરીબોના જીવનમાં સકારાત્મક અસર કરી છે. તેમના કાર્યએ નવા સંસાધનો, પ્રયોગ અને ગરીબી દૂર કરવાના નવા માર્ગો શોધવા માટે વિકાસશીલ દેશોને પ્રેરણા આપી છે. તેમનો મૂળ સંદેશ, "ગરીબો વગરનો વિકાસ ટકાઉ નથી," આજે પણ એટલો જ સુસંગત છે.
જેમ યુનુસે એકવાર કહ્યું હતું, "જ્યારે તમે કોઈને ঋણ આપો છો, ત્યારે તમે તેમને માત્ર નાણાં આપી રહ્યા નથી, તમે તેમના આત્મવિશ્વાસમાં રોકાણ કરી રહ્યા છો." આ માણસોની વચ્ચેનો તબીબ સદીઓથી ચાલી આવતી ગરીબીના રોગનો ઉપચાર શોધવાનું ચાલુ રાખશે.