વિનાયક ચવિથી

ગણેશ ચતુર્થી એક પ્રખ્યાત ભારતીય તહેવાર છે જે ભગવાન ગણેશના જન્મની ઉજવણી કરે છે. આ તહેવાર ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચોથી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ગણેશ ચતુર્થી 31 ઓગસ્ટ, 2023 ના રોજ ઉજવવામાં આવશે.
ગણેશ ચતુર્થીની ઉજવણી ઘણા દિવસો સુધી ચાલે છે, જે દરમિયાન લોકો ભગવાન ગણેશની મૂર્તિઓની પૂજા કરે છે, પ્રસાદ ધરાવે છે અને ભજન-કીર્તન કરે છે. તહેવારનો અંતિમ દિવસ અનંત ચતુર્દશી તરીકે ઓળખાય છે, જે દરમિયાન ભગવાન ગણેશની મૂર્તિઓનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે.
ગણેશ ચતુર્થીની પૌરાણિક કથા
પૌરાણિક કથા અનુસાર, ભગવાન શિવ અને દેવી પાર્વતીના પુત્ર ગણેશનો જન્મ ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે થયો હતો. એક વાર દેવી પાર્વતી સ્નાન કરવા ગયા હતા ત્યારે તેમણે પોતાના શરીરની મેલમાંથી ગણેશનું નિર્માણ કર્યું હતું. જ્યારે ભગવાન શિવ ઘરે આવ્યા ત્યારે તેમણે બાળક ગણેશને દરવાજા પર ઉભેલો જોયો અને તેમને ઓળખ્યા વિના તેનું માથું કાપી નાખ્યું.
આ જોઈને દેવી પાર્વતી ખૂબ જ ગુસ્સે થઈ ગયા અને ભગવાન શિવને બાળકનું માથું પાછું મેળવવા કહ્યું. ભગવાન શિવએ પોતાના ગણ (સેવકો)ને ઉત્તર દિશામાં જઈને જે સૌથી પહેલાં સૂતું મળે તેનું માથું લાવવાનો આદેશ આપ્યો. સેવકોને એક હાથીનું બચ્ચું સૂતું મળ્યું અને તેનું માથું કાપીને ભગવાન શિવ પાસે લઈ આવ્યા.
ભગવાન શિવે બાળક ગણેશના શરીર પર હાથીના બચ્ચાનું માથું જોડી દીધું અને તેને જીવનદાન આપ્યું. ત્યારથી ભગવાન ગણેશને ગજાનન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ગણેશ ચતુર્થીનું મહત્વ
ગણેશ ચતુર્થી એ એક શુભ તહેવાર છે જે નવી શરૂઆત, સમૃદ્ધિ અને સફળતાનું પ્રતીક છે. ભગવાન ગણેશને વિઘ્નહર્તા તરીકે પૂજવામાં આવે છે, જેનો અર્થ છે વિઘ્નોને દૂર કરનાર. તેથી, લોકો નવી નોકરી શરૂ કરતા પહેલાં, વ્યવસાય શરૂ કરતા પહેલાં અથવા કોઈપણ મહત્વપૂર્ણ કાર્ય શરૂ કરતા પહેલાં ભગવાન ગણેશની પૂજા કરે છે.
ગણેશ ચતુર્થીની ઉજવણી
ગણેશ ચતુર્થીની ઉજવણી દરેક ઘર અને મંદિરમાં થાય છે. લોકો તેમના ઘરમાં માટી અથવા પ્લાસ્ટર ઓફ પેરિસથી બનેલી ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ स्थापित करते हैं. તેઓ मूर्तिને ફૂલો, આભૂષણો અને મીઠાઈઓથી सजाते हैं.
પૂજા દરમિયાન, લોકો ભગવાન ગણેશને પ્રાર્થના કરે છે, મંત્રોનો જાપ કરે છે અને પ્રસાદ અર્પણ કરે છે. મોટાભાગના ઘરોમાં, ગણેશ માટે મોદક બનાવવામાં આવે છે, જે તેમના મનપસંદ વાનગીઓમાંની એક છે.
ઉજવણી દરમિયાન, લોકો ભજન, કીર્તન અને સંગીતનો આનંદ માણે છે. ઘણા સ્થળોએ ગણેશ વિસર્જન જुलूस निकाले છે, જ્યાં લોકો ભગવાન ગણેશની મૂર્તિઓને તળાવો અથવા નદીઓમાં विसर्जित કરે છે.