શ્રી શૈલાજા પઈક અમે

તે એવા પ્રથમ દલિત વ્યક્તિ છે, જેને પ્રતિષ્ઠિત મેકાર્થર 'જીનિયસ' ગ્રાન્ટ એનાયત કરવામાં આવ્યો છે.

90ના દાયકાના અંતમાં તે અમેરિકા ગયા, ત્યારે તેમના મનમાં ક્યારેય એવો વિચાર નહોતો આવ્યો કે તેમને મેકાર્થર 'જીનિયસ' ગ્રાન્ટ એનાયત કરવાની નોબત આવશે.

એ જમાનામાં ભારતમાં દલિત આંદોલનને ખાસ પ્રતિસાદ મળતો નહોતો. દલિતોની પીડા, તેમના સંઘર્ષને ઓળખવા માટે તેમણે વિવિધ પુસ્તકો લખ્યા છે.

કેलिફોર્નિયાના આર્કેડિયા યુનિવર્સિટીમાંથી તેમને બેચલર ઓફ આર્ટ્સ (અર્થશાસ્ત્ર, રાજનીતિ અને સમાજશાસ્ત્ર)ની પદવી મળી છે. ત્યારબાદ, તેમણે મિશિગન યુનિવર્સિટીમાંથી હિસ્ટ્રીમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી હતી.

તેમને એવું લાગ્યું કે તેમની પાસે કંઈક નવું છે, જે અમેરિકામાં રહેતા લોકો સમક્ષ રજૂ કરવું જોઈએ. એટલે તેમણે દલિતો પર સંશોધન કરવાનું વિચાર્યું. તેમણે ઇતિહાસમાં ડોકટરેટની પદવી મેળવી.

તેમના પતિ પોલ ટાઉસેગ તેમને ઘણી મદદ કરી છે. તેઓ પણ ઇતિહાસકાર છે.

લેખક પોતે ભારતના મહારાષ્ટ્રના છે. તેઓ કોલંબિયા યુનિવર્સિટીમાં એશિયન અમેરિકન રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ફેલો તરીકે સંકળાયેલા છે. તેમણે યુનિવર્સિટી ઓફ સિન્સિનેટીમાં ઇતિહાસ વિષયના ટાફ્ટ ડિસ્ટિંગ્વિશ્ડ પ્રોફેસર તરીકે પણ સેવા આપી છે. તેમણે અહીં 'એશિયન સ્ટડીઝ', 'વીમેન્સ, જૅન્ડર એન્ડ સેક્સ્યુએલિટી સ્ટડીઝ' સાથે જોડાયેલા રહ્યા છે.

દલિતો અને ધિક્કારની જાતિ, લિંગ અને જાતીયતાના સંક્રમણ વિશેના તેમના સંશોધનથી પ્રેરિત થઈને, સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકાની મેકાર્થર ફાઉન્ડેશને તેમને 2024ની મેકાર્થર ફેલોશિપ એનાયત કરી છે.

ઉચ્ચ શિક્ષિત દલિત વ્યક્તિઓ માટે, એક અમેરિકન યુનિવર્સિટીમાં ઇતિહાસના પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપવાનું અભૂતપૂર્વ છે. જો કે, શૈલાજાએ પોતાના પરિશ્રમ અને સમર્પણથી આ અશક્ય લાગતું કાર્ય સિદ્ધ કર્યું છે.

તેમની સિદ્ધિ અન્ય દલિતો અને આરક્ષિત જાતિઓ માટે પ્રેરણારૂપ છે, જે અભ્યાસ કરવા અને પોતાના સપનાને સાકાર કરવા મહેનત કરી રહ્યા છે.