ఆగష్టులో నిప్పులు కురిసే రోజులవి. తాటిచెట్టు ఆకుల సెగని అరికట్టేందుకు బడి మధ్యాహ్నం సమయంలో ఎప్పుడూ మా స్కూలు పక్కనే ఉన్న బాలాజీ ఆలయంలోకి వెళ్లేవాళ్లం. ఆలయం వెనుక చూడగానే చూస్తూండగానే ఆ చిన్నారి ఆహారం చేస్తున్న దృశ్యం కంటికి తగిలింది.
చిరుతపాలం ఒక్కొక్కటీ పట్టుకుంటూ, దాని చర్మం ఒలిచి, దానిని ఆకుల్లో చుట్టి నోటిలో వేసుకుంటుండే ఆ దృశ్యం చూస్తూనే ఆమె పట్ల అపారమైన అనుకంపతో కూడిన క్యూరియాసిటీ కలిగింది నాలో.
అప్పుడు నేను కాస్త పెద్ద పిల్ల. పదో తరగతి చదువుతుండేవాడిని. ఇంటి దగ్గర వాళ్లతో చాలా కంఫర్టబుల్ గా ఉండేవాడిని. పెద్దవాళ్లతో బాగా సరదాగా మాట్లాడగలిగేవాడిని. కానీ స్కూల్లో మాత్రం రిజర్వుడ్ గా ఉండేవాడిని. సిగ్గు చాలా. అందులోనూ అమ్మాయిల ముందు మాట్లాడటం గురించి అసలు ఊహేలేదు.
కానీ ఆ చిరుతపాలం అమ్ముకుంటున్న అమ్మాయితో మాత్రం చాలా సులువుగా సరదాగా మాట్లాడగలిగాను. ఆమె పేరు వనజ. ఆరో తరగతి చదువుతోంది. మా అక్కలాగే వయస్సు కూడా. నాన్న వాళ్ల ఈకలు కొనేవాడు, అమ్మ ఉప్పు కొనేది. కాబట్టి వాళ్లు చాలా సుపరిచితంగా మాట్లాడగలేవారు.
వనజ నా కంటే చాలా నలుపుగా ఉండేది. కురాలి జుట్టు, మట్టి దినుసులతో నిండిపోయిన కళ్లు. అర్ధ నగ్నంగా తిరుగుతోంది. కానీ నాకు ఆమెలో అసహ్యం కలగలేదు. ఆమె ఎంత అందంగా ఉందో అనిపించింది.
వనజ తండ్రి ఏడు సంవత్సరాల క్రితం చనిపోయాడు. అప్పటినుంచి వనజ తల్లి పిల్లలను కాపాడుకుంటోంది.
వనజ తల్లికి టీవీ సీరియల్స్ చూసే అలవాటు ఎక్కువ. సీరియల్స్ చూస్తూనే పిల్లలకు కూరలు, వంటలు వండి పెడుతుంది. పిల్లలకు చదువు గురించి ఆమెకు సమయం ఉండదు. వనజకు ఇష్టమైన విషయం చిత్రలేఖనం. కానీ ఆమెకు చదువుకునే అవకాశం లేదు. తల్లి సీరియల్స్ చూడటంలో బిజీగా ఉండడంతో, వనజ బయటకు వచ్చి చిరుతపాలం అమ్ముతూ ఉంటుంది.
నేను వనజను చూస్తే నాకు ఎందుకో తల్లి దూరమైన తమ్ముడిని చూసినట్లుగా అనిపిస్తుంది. మేమిద్దరం కలిసి చిత్రలేఖనాలు వేసేవాళ్లం. ఆ సమయంలో ఆమెలోని బాధను నేను చూడలేకపోయేవాడిని.
వనజ తల్లిని ఒకసారి మాట్లాడించాలని చాలాసార్లు అనుకున్నాను. కానీ నాకు ధైర్యం చాలలేదు. నేను వెళ్లి మాట్లాడితే ఆమె నన్ను తప్పుగా అర్థం చేసుకుంటుందేమో అనే భయం.
ఒకరోజు సాయంత్రం నేను వాళ్ల బడి వెళ్లాను. వనజ తల్లి కొన్ని సీరియల్స్ చూస్తోంది. ఆమెకు నేను వెళ్లి మాట్లాడడం కొంచెం ఆశ్చర్యంగానే ఉంది. కానీ నేను మాట్లాడుతున్నప్పుడు ఆమె మాటలు వినడంలో ఆసక్తి చూపించటం లేదు. మాటల్లో తల్లిగా కాకుండా, ఒక ఆడదిగా తన స్వేచ్ఛను కోల్పోయినట్లుగా అనిపించింది.
ఆరేళ్ల క్రితమే తన భర్త చనిపోయాడు. పెద్ద పిల్లలకి పెళ్లి చేయాలి. చిన్నపిల్లలను చూసుకోవాలి. ఇంటి పని చేయాలి. ఇంటి దగ్గర ఆదాయం చాలా తక్కువ. మరి ఈ పని ఒంటరిగా ఎలా చేయగలను? ఇంటి దగ్గర చాలా పని ఉంది. ఎవరూ చూసుకోవడానికి లేరు. అందుకే పిల్లలను ఇంటి దగ్గరే ఉంచుకుని, చిరుతపాలం అమ్మాలని వనజను బయటకి పంపుతూ ఉంటున్నాను.
వనజ తల్లి మాటలు విన్నాక, వనజ మీద నాకు మరింత సానుభూతి కలిగింది. వనజ చదువుకోవాలి. కానీ వెంటనే చదువుకున్నా ఫలితం ఉండదు. ముందు ఆమె తల్లికి ధైర్యం ఇవ్వాలి. ఆమె ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంపొందించాలి. ఆ తర్వాత వనజను చదివించడం గురించి ఆలోచించాలి అని నిర్ణయించుకున్నాను.
తొలుత వనజ తల్లితోనే చాలా సమయం గడిపాను. సీరియల్స్ గురించి మాట్లాడేవాడిని. ఆమె కష్టాలు అర్థం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించేవాడిని. క్రమంగా ఆమె నా మంచితనాన్ని అర్థం చేసుకుంది.
ఆ తర్వాత నేను, వనజ, వనజ తల్లి ముగ్గురం కలిసి చాలా చోట్లకు