พฤติกรรมการรับรู้การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม

การรับรู้การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม หรือ Sensory Processing Disorder (SPD) เป็นความผิดปกติในการรับรู้ข้อมูลจากประสาทสัมผัสทั้งห้า ได้แก่ การมองเห็น การได้ยิน การรับกลิ่น การรับรส และการสัมผัส ซึ่งส่งผลต่อการประมวลผลและการตอบสนองต่อข้อมูลที่รับรู้เหล่านั้น

อาการของ SPD อาจแสดงออกได้หลากหลาย โดยทั่วไปสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่

• การรับรู้ไวเกินไป (Over-responsivity) ได้แก่ การตอบสนองหรือแสดงอารมณ์ที่รุนแรงเกินไปต่อสิ่งเร้า เช่น เสียงดัง แสงจ้า หรือรสชาติที่เข้มข้น
• การรับรู้ต่ำเกินไป (Under-responsivity) ได้แก่ การตอบสนองที่น้อยกว่าปกติหรือไม่มีการตอบสนองต่อสิ่งเร้า เช่น ไม่รู้สึกเจ็บเมื่อถูกกระแทกหรือไม่สนใจรสชาติของอาหาร
• การแสวงหาสิ่งเร้า (Sensory-seeking) ได้แก่ การพยายามแสวงหาหรือสร้างสิ่งเร้าที่เฉพาะเจาะจง เช่น การสัมผัสสิ่งของซ้ำๆ หรือการแกว่งตัวไปมา

สาเหตุของ SPD ยังไม่เป็นที่แน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจเกิดจากความแตกต่างในระบบประสาทส่วนกลางหรือการทำงานที่ผิดปกติของสมอง ซึ่งอาจมีปัจจัยทางพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อมร่วมด้วย

การวินิจฉัย SPD แพทย์จะซักประวัติและทำการทดสอบทางคลินิกเพื่อประเมินการตอบสนองของบุคคลต่อสิ่งเร้าต่างๆ อาจต้องมีการสังเกตพฤติกรรมในชีวิตประจำวันด้วย

การรักษา SPD มุ่งเน้นไปที่การปรับสภาพแวดล้อมและการแทรกแซงทางประสาทสัมผัส เพื่อช่วยให้บุคคลจัดการกับความท้าทายทางประสาทสัมผัสและพัฒนาทักษะการรับรู้ได้ดีขึ้น

เทคนิคในการช่วยเหลือผู้ที่มี SPD

• การปรับเปลี่ยนสภาพแวดล้อม เช่น การหรี่แสงไฟ ลดเสียงรบกวน หรือใช้หูฟังตัดเสียงรบกวน
• การให้การสนับสนุนทางประสาทสัมผัส เช่น การบีบเบาๆ การแปรงผม หรือการใช้ผ้าถ่วงน้ำหนัก
• การบำบัดทางอาชีพ เพื่อช่วยพัฒนาทักษะการรับรู้และการเคลื่อนไหว
• การบำบัดด้วยเสียง เพื่อช่วยปรับปรุงการประมวลผลเสียงและการควบคุมตนเอง

การรับรู้การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมเป็นความผิดปกติที่ท้าทาย แต่ก็สามารถจัดการได้ด้วยการแทรกแซงที่เหมาะสม การเข้าใจและการสนับสนุนจากผู้ปกครองและผู้ดูแลเป็นสิ่งสำคัญเพื่อช่วยให้บุคคลที่มี SPD บรรลุศักยภาพสูงสุดของพวกเขา