ย่าโม เป็นวีรสตรีแห่งเมืองโคราชที่มีตำนานเล่าขานกันมาอย่างช้านาน ท่านเป็นผู้กล้าหาญและเสียสละที่ปกป้องเมืองโคราชจากการรุกรานของกองทัพลาวเมื่อปี พ.ศ. 2329
ตามตำนานเล่าว่า ย่าโมเป็นหญิงสาวชาวโคราชที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านหนองบัวแดง เมื่อกองทัพลาวนำโดยเจ้าพระยานครราชศรี (สุรินทร์ภักดี) บุกรุกเมืองโคราช ย่าโมได้รวบรวมชาวบ้านและนำไปหลบซ่อนอยู่ในถ้ำเขาพังเหย ย่าโมได้ปลุกระดมชาวบ้านให้ลุกขึ้นต่อสู้กับกองทัพลาวอย่างกล้าหาญ
ด้วยความกล้าหาญและไหวพริบของย่าโม กองทัพลาวจึงไม่สามารถเอาชนะเมืองโคราชได้และต้องล่าถอยไปในที่สุด ย่าโมจึงได้รับการยกย่องให้เป็นวีรสตรีของเมืองโคราช และได้รับการสร้างอนุสาวรีย์เพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน
อนุสาวรีย์ย่าโมตั้งอยู่ใจกลางเมืองโคราช เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญที่ผู้คนมาเยี่ยมชมและสักการะท่านเพื่อแสดงความเคารพและระลึกถึงวีรกรรมอันกล้าหาญของท่าน
ย่าโมเป็นวีรสตรีที่เป็นที่เคารพและระลึกถึงของชาวโคราชมาอย่างยาวนาน ท่านเป็นตัวอย่างของความกล้าหาญและเสียสละที่สร้างแรงบันดาลใจให้คนโคราชทุกคน
ในปัจจุบัน ย่าโมยังคงเป็นสัญลักษณ์แห่งความกล้าหาญและเสียสละของชาวโคราช ท่านเป็นตัวอย่างที่ดีสำหรับคนรุ่นใหม่ให้ได้เรียนรู้และปฏิบัติตาม