วันพืชมงคล เป็นวันสำคัญทางเกษตรกรรมของไทย โดยทั่วไปแล้วจะจัดขึ้นในช่วงเดือนพฤษภาคมหรือมิถุนายน ในปี 2567 นี้ วันพืชมงคลตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 11 พฤษภาคม
วันพืชมงคลได้รับการเฉลิมฉลองเพื่อความอุดมสมบูรณ์ของพืชผล โดยเกษตรกรจะนำเมล็ดข้าวที่ดีที่สุดของตนมาทำพิธีกรรมเพื่อขอพรจากพระแม่โพสพ ซึ่งเป็นเทพีแห่งข้าว ตามความเชื่อของคนไทย
พิธีกรรมวันพืชมงคลประกอบด้วยขั้นตอนหลักหลายประการ ได้แก่:
พิธีบวงสรวงพระแม่โพสพ เป็นขั้นตอนแรกของพิธีกรรม ซึ่งเกษตรกรจะนำข้าวสารใหม่ และเครื่องเซ่นต่างๆ มาถวายแก่พระแม่โพสพ เพื่อขอพรให้พืชผลในปีนั้นอุดมสมบูรณ์
พิธีไถหว่าน เป็นขั้นตอนที่สองของพิธีกรรม ผู้แทนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์จะจำลองการไถหว่าน โดยใช้เมล็ดข้าวที่ดีที่สุดที่คัดเลือกมาจากทั่วประเทศ ในพิธีนี้ เกษตรกรจะร่วมกันหว่านเมล็ดข้าวลงบนผืนดินที่เตรียมไว้
พิธีรับน้ำพระพุทธมนต์ เป็นขั้นตอนสุดท้ายของพิธีกรรม น้ำพระพุทธมนต์จะถูกนำไปรดบนเมล็ดข้าวหลังจากที่ได้ทำพิธีบวงสรวงและไถหว่านแล้ว เชื่อกันว่าน้ำพระพุทธมนต์จะช่วยให้เมล็ดข้าวเจริญงอกงามและให้ผลผลิตที่ดี
วันพืชมงคลเป็นโอกาสสำคัญที่เกษตรกรชาวไทยได้ร่วมกันเฉลิมฉลองความอุดมสมบูรณ์ของพืชผล รวมถึงขอพรสำหรับฤดูกาลเก็บเกี่ยวที่กำลังจะมาถึง พิธีกรรมวันพืชมงคลเป็นส่วนสำคัญของวัฒนธรรมไทย โดยสะท้อนให้เห็นถึงความเคารพและความขอบคุณที่เกษตรกรมีต่อแผ่นดินและพระแม่โพสพผู้เป็นผู้ดูแล
ท้ายที่สุดแล้ว วันพืชมงคลยังเป็นเครื่องเตือนใจให้เราทุกคนหันกลับมาพิจารณาถึงความสำคัญของเกษตรกรรม และบทบาทสำคัญที่เกษตรกรมีต่อการยังชีพของสังคมไทย