เคยเป็นไหม บางครั้งที่เรามีความรู้สึกแปลกๆ เหมือนมีคนมาดึงเกศาเราเบาๆ หรือ
รู้สึกเสียวสันหลังขึ้นมาวูบวาบ โดยที่ไม่มีเหตุผลใดๆ
ในวัฒนธรรมไทย มีความเชื่อกันว่า
เป็นเพราะมีวิญญาณหรือภูตผีมาสัมผัสตัวเรา
และวันหนึ่งที่ผู้คนเชื่อว่าจะมีวิญญาณ"เจ้าที่" หรือ "เจ้าทาง" ผ่านมา
ก็คือ วันพญาวัน นั่นเอง
วันพญาวัน เป็นวันแรม 8 ค่ำ เดือน 12 ของทุกปี โดยเชื่อว่าในวันนี้
"เจ้าที่" หรือ "เจ้าทาง" จะเดินทางผ่านมา
เพื่อตรวจตราบ้านเมือง ดูแลปกปักรักษาผู้คน และตรวจสอบความเป็นไปต่างๆ
ประเพณีความเชื่อในวันพญาวัน
มีมานานตั้งแต่สมัยสุโขทัย
เพื่ออุทิศส่วนกุศลและขอพรจากเจ้าที่เจ้าทาง
ให้ปกปักรักษาคุ้มครองให้แคล้วคลาดจากอันตราย และอยู่เย็นเป็นสุข
ในวันพญาวัน มีข้อห้ามต่างๆ ที่ควรปฏิบัติตาม เพื่อเป็นการเคารพเจ้าที่เจ้าทาง ได้แก่
ไม่ควรเพราะเชื่อว่าการกระทำเหล่านี้จะทำให้เจ้าที่เจ้าทางโกรธ
แม้กาลเวลาจะผ่านไป ความเชื่อในวันพญาวันก็ยังคงอยู่
แม้ว่ารูปแบบการปฏิบัติอาจจะเปลี่ยนไปบ้างแล้วก็ตาม เช่น
บางคนอาจจะไม่สะดวกจัดพิธีใหญ่โต
ก็อาจจะแค่จุดธูปเทียนหรือสวดมนต์ไหว้พระแทน
บางคนอาจจะไม่เชื่อเรื่องวิญญาณแต่ก็อาจจะปฏิบัติตามข้อห้ามต่างๆ
เพื่อความสบายใจ หรือเพื่อรักษาไว้ซึ่งประเพณีอันดีงามของไทย
สำหรับฉันแล้ว ยังคงมีความรู้สึกแปลกๆ อยู่ลึกๆ
ในวันพญาวัน เหมือนมีอะไรบางอย่างอยู่รอบๆ ตัว
วันพญาวัน จึงเป็นมากกว่าความเชื่อที่สืบทอดกันมายาวนาน
แต่ยังเป็นวันที่ชวนให้เราตั้งคำถามถึงสิ่งที่มองไม่เห็น
และเชื่อมโยงเรากับโลกอีกใบที่เราอาจยังไม่เคยรู้จัก