อนันต์ อัศวโภคิน

อนันต์ อัศวโภคิน เป็นบุคคลสำคัญผู้มีบทบาทโดดเด่นในประวัติศาสตร์สังคมการเมืองไทยร่วมสมัย ทั้งในฐานะนักวิชาการ นักเคลื่อนไหวทางสังคม และนักการเมืองที่มีอุดมการณ์แน่วแน่

อนันต์เกิดในครอบครัวชาวจีนผู้มีฐานะดีในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เติบโตและศึกษาในกรุงเทพมหานคร จบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในสาขารัฐศาสตร์ และได้ทุนไปศึกษาต่อปริญญาโทที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด

หลังจบการศึกษาจากสหรัฐอเมริกา อนันต์กลับมาทำงานเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และเริ่มมีบทบาททางการเมืองในฐานะนักเคลื่อนไหวต่อต้านเผด็จการ โดยเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งกลุ่ม "ศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย" (ศนท.)

ในช่วงทศวรรษ 2510 อนันต์มีบทบาทสำคัญในการนำพานักศึกษาประท้วงรัฐบาลเผด็จการของจอมพลถนอม กิตติขจร ซึ่งนำไปสู่การเกิดเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516

หลังเหตุการณ์ 14 ตุลาคม อนันต์ได้เข้าสู่เส้นทางสายการเมืองอย่างเต็มตัว โดยได้ร่วมก่อตั้งพรรคการเมืองหลายพรรค และดำรงตำแหน่งสำคัญทั้งในรัฐบาลและฝ่ายค้าน

• พรรคสหประชาไทย (2518)
• พรรคกิจสังคม (2522)
• พรรคประชาธิปัตย์ (2526)

อนันต์เคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีหลายกระทรวง เช่น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง

ในขณะที่อยู่ในฝ่ายค้าน อนันต์ก็มีบทบาทสำคัญในการตรวจสอบและวิพากวิจารณ์รัฐบาล โดยใช้ความรู้ทางวิชาการและประสบการณ์ทางการเมืองของตนอย่างเต็มที่

นอกจากบทบาททางการเมืองแล้ว อนันต์ยังเป็นนักเขียนและนักวิชาการที่มีผลงานเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวาง ผลงานของอนันต์ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมไทย

ผลงานชิ้นสำคัญของอนันต์ เช่น "การเมืองแบบไทย" "สังคมไทยในวิกฤต" และ "เศรษฐกิจไทยยุคเสื่อมถอย" ซึ่งได้กลายเป็นหนังสือคลาสสิกทางวิชาการเมืองไทย

อนันต์ อัศวโภคิน ถึงแก่กรรมในปี 2549 ด้วยวัย 65 ปี บุคคลในแวดวงการเมืองการเมืองและสังคมไทยต่างไว้อาลัยให้กับการจากไปของอดีตรัฐบุรุษผู้นี้

อนันต์ อัศวโภคิน เป็นแบบอย่างของนักการเมืองผู้มีทั้งความรู้และอุดมการณ์ ทุ่มเทให้กับการพัฒนาประเทศและต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมในสังคม ผลงานและความคิดของอนันต์ยังคงเป็นแรงบันดาลใจและบทเรียนอันมีค่าสำหรับคนรุ่นหลัง