ไม่มียางอาย

คนเราต้องมี "ยางอาย" เพราะยางอายเป็นเหมือนเกราะป้องกันตัวที่ทำให้เรามีความอาย ไม่กล้าทำอะไรที่ไม่ถูกต้อง ไม่กล้าพูดอะไรที่ไม่จริง หรือไม่กล้าทำอะไรที่ผิดศีลธรรม "ยางอาย" จึงนับเป็นคุณสมบัติที่สำคัญอย่างหนึ่งของคนที่มีคุณธรรม
แต่ในปัจจุบัน "ยางอาย" กลับกลายเป็นสิ่งที่ผู้คนให้ความสำคัญน้อยลงไปทุกที เราจะเห็นได้ว่ามีคนมากมายที่ทำอะไรที่ไม่ถูกต้อง ไม่ได้รู้สึกอับอาย หรือแม้แต่พูดอะไรที่ไม่จริง ไม่รู้สึกละอายใจ เพราะฉะนั้นจึงไม่แปลกใจที่เราจะเห็นข่าวการทุจริต คอร์รัปชัน หรือข่าวการทำผิดศีลธรรมต่างๆ ออกมามากมาย
สาเหตุที่ทำให้ผู้คนสูญเสีย "ยางอาย" มีหลายประการ ประการหนึ่งคือการเลี้ยงดู คนบางคนไม่เคยได้รับการปลูกฝังเรื่องความถูกต้อง ความไม่ถูกต้องตั้งแต่เด็กๆ เลยทำให้ไม่รู้จักผิดชอบชั่วดี เมื่อโตขึ้นจึงกลายเป็นคนที่ทำอะไรโดยไม่คำนึงถึงผลจะออกมายังไง ขอให้ได้ผลประโยชน์ของตัวเองก็พอ
ประการต่อมาคือการหลงตัวเอง คิดว่าตัวเองเก่ง หรือมีอำนาจ คนประเภทนี้มักจะมองว่าตัวเองอยู่สูงกว่าคนอื่น และไม่จำเป็นต้องทำอะไรตามกฎหมาย หรือศีลธรรม ก็ได้เพราะไม่กลัวว่าจะถูกจับ หรือถูกตำหนิ
และประการสุดท้ายคือความเห็นแก่ตัว คนบางคนยอมทำทุกอย่างเพื่อให้ได้ในสิ่งที่ตัวเองต้องการ ไม่คำนึงถึงว่าการกระทำของตัวเองจะส่งผลต่อคนอื่นอย่างไร คนประเภทนี้จึงเป็นคนที่ไม่เคยมีความละอายใจ ต่อการกระทำของตัวเอง
การสูญเสีย "ยางอาย" มีผลเสียหลายประการ ประการหนึ่งคือทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลแย่ลง เมื่อคนเราขาดความอาย ก็จะกล้าทำอะไรที่ไม่น่าไว้วางใจ เช่น โกหก หลอกลวง ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลแย่ลง
ประการต่อมาคือทำให้สังคมเสื่อมทราม เพราะเมื่อคนเราสูญเสีย "ยางอาย" ก็จะกล้าทำอะไรก็ได้เพื่อให้ได้ในสิ่งที่ตัวเองต้องการ ไม่ว่าการกระทำนั้นจะส่งผลเสียต่อสังคมอย่างไร ก็ตาม และประการสุดท้ายคือทำให้ตัวเองไม่มีความสุข เพราะเมื่อคนเราขาดความอายก็จะกล้าทำอะไรผิดๆ ซึ่งการทำผิดจะทำให้เรารู้สึกผิด และไม่มีความสุข
ดังนั้นการมี "ยางอาย" จึงเป็นสิ่งที่สำคัญอย่างมาก เพราะ "ยางอาย" จะช่วยป้องกันไม่ให้เราทำผิด และทำให้เรามีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น และมีสังคมที่ดีงาม