Ṣ'é kòkàn àgbà




Àgbà jẹ ọ̀ràn àìlàǹkà tí ó ń ṣẹ́ ọmọbìnrin tí kò ní ọmọ. Ó jẹ́ ọ̀ràn àìsàn tí ó ṣe pàtàkì láti mọ̀ ní tòótọ́, tí a sì gbọ́dọ̀ rí ìrànlọ́wọ́ láìpẹ́ tí ó bá ṣẹ̀.
Kí ni àgbà?
Àgbà jẹ́ ọ̀ràn àìsàn tí ó ń fà ágbà, tí ó jẹ́ oríṣiríṣi àwọn tí ó ń dá nínú oòrùn àgbà. Ó lè jẹ́ àgbà àìgbóná, tí ó máa ń bẹ̀rù àti tí kò ní àìsàn kankan, tàbí àgbà tí ó jẹ́ kánṣà. Àgbà tí ó jẹ́ kánṣà lè jẹ́ ọ̀ràn àìsàn tí kò ní lè sàn láì ṣe ìtọ́jú, tí ó sì lè fa ikú.
Kí làwọn ohun tí ó ń fa àgbà?
Ohun pàtàkì tí ó ń fa àgbà jẹ́ àrùn tí ó ń ṣe ìbàjẹ́ tí ó ń jẹ́ human papillomavirus (HPV). HPV jẹ́ àrùn tí ó gbóná, tí ó ń sábà mú àgbà àìgbóná, ṣùgbọ́n tí ó lè mú àgbà tí ó jẹ́ kánṣà ní àwọn ìgbà míràn.
Àwọn ohun mìíràn tí ó lè fa àgbà ní:
* Gbígbé nínú àwọn orílẹ̀-èdè tí o ní ìwọn àgbà tí ó ga
* Kí ó tó 18 ọdún lọ́jọ́ tí ó bá bẹ̀rù ìbálòpọ̀
* Kí ó ní ẹni tí ó bá ṣe ìbálòpọ̀ púpọ̀
* Kí ó máa mu sísé tí kò gbóná
* Kí ó máa yàn tàbí kí ó jẹ́ ọ̀rún àgbà tí kò gbóná
Àwọn àmì àgbà
Àwọn àmì àgbà lè yàtọ̀ sí àwọn ènìyàn tó kọ̀ọ̀kan. Díẹ̀ nínú àwọn àmì àgbà tó wọ́pọ̀ jùlọ ní:
* Ìfò àgbà tí ó ní èéfín tó ju ọ̀sẹ̀ kan lọ
* Ìfò àgbà tí ó ní àwọn èyí tí ó pọ̀
* Ìfò àgbà tí ó ní ọ̀rọ̀ àgbà
* Ìfò àgbà tí ó ní àgbà tí ó rí bí ojú àgbà tí ó sì jẹ́ kánṣà
* Ìfò àgbà tí ó ní ìrora tí ó máa ń lọ sí apá kẹ̀hìndín ṣùgbọ́n tí ó máa ń dide
* Ìfò àgbà tí ó ní ìrora nígbà tí ó bá ń jọ̀gbà
Báwo ni a ṣe lè ṣàgbà?
Ó wà àwọn ọ̀pọ̀ ọ̀nà tí a lè gbà láti ṣàgbà àgbà. Díẹ̀ nínú àwọn ọ̀nà tó wọ́pọ̀ jùlọ ní:
* Gba ìgbóguntẹ̀ àgbà
* Máa ṣe àyẹ̀wò fún àgbà lóòrèkóòrè
* Máa yàn tàbí kí ó ní oríṣiríṣi àgbà tó gbóná
* Máa gba ọ̀rọ̀ àgbà
* Máa mu sísé tí ó gbóná
* Máa ṣe àwọn ìgbébọ́ ẹ̀jẹ̀ kíkàṣe
Pèkí ni ojú kọ ṣe rí nípa àgbà?
Àgbà jẹ́ ọ̀ràn àìsàn tí ó lè dára, nítorí àwọn ìgbóguntẹ̀ àgbà tí ó wà, àwọn ìgbóguntẹ̀ kánṣà àgbà, àti àwọn ọ̀nà ìtọ́jú tí ó wà. Ṣùgbọ́n, ó jẹ́ ọ̀ràn àìsàn tí ó lè ṣòro láti bọ̀, tí ó sì lè fa ikú ní àwọn ìgbà míràn.
Ó ṣe pàtàkì pé ká gbọ́dọ̀ rí ìrànlọ́wọ́ láìpẹ́ tí ó bá ṣẹ̀ wá, kó lè ṣeé ṣe fún wa láti gbà á dáradi.