An Tráth a Chaithfear a Phíopa le Meath

Fadó, fadó, bhí an Mhí i gceannas ar Éirinn agus bhí an Mídheach ar a bhonn, ag cruthú na gnáthshaolta a raibh cáil orthu ó shin i leith. Ach tháinig amanna drochshaolta orthu freisin, nuair a chaill siad a n-éirim agus a n-úsáid. Is é sin an scéal a insíonn an téacs a leanas seo.

Blianta fada ó shin, bhí an Mhí, ar a dtugtaí Meath faoi láthair, ina ríocht bheag láidir in Éirinn. Bhí an Mídheach, nó daoine Mhí, ar a dtugtaí aicme na Mí, ina n-aicme mhuinteartha, agus bhí cáil orthu as a n-ealaíona agus a gcuid foghlama.

Ach tháinig amanna drochshaolta orthu freisin. Sa 12ú haois, ionraíodh Éire ag na Normannaigh, agus cuireadh deireadh leis an gcóras ríogaíochta Gaelach. Bhí an Mhí ar cheann de na chéad ríochtanna a thit faoi smacht na Normannach, agus cailleadh a neamhspleáchas.

Le himeacht ama, áfach, thosaigh an Mídheach ag athbhunú a gcumhachta. Sa 14ú haois, tháinig muintir de Bhurg, aicme Normannach, i gceannas ar an Mhí. Bhí na de Bhurga ina thiarnaí cumhachtacha, agus d'éirigh leo a gcuid smacht a leathnú thar cuid mhaith den chúige Laighean.

Sa 16ú haois, tháinig an Reifirméisean go hÉirinn, agus cuireadh leis an gcoimhlint reiligiúnach idir na Caitlicigh agus na Protastúnaigh. Bhí an Mhí ar cheann de na réimsí is mó a raibh tionchar ag an Reifirméisean air, agus ba mhinic a bhí troideanna ann idir na dá thaobh.

Sa 17ú haois, tháinig an Cogadh Céimseach go hÉirinn, agus cuireadh leis an gcoimhlint reiligiúnach idir na Caitlicigh agus na Protastúnaigh. Bhí an Mhí ar cheann de na réimsí is mó a raibh tionchar ag an gcogadh air, agus ba mhinic a bhí troideanna ann idir na dá thaobh.

Sa 18ú haois, tháinig an tÉirí Amach Jacobite go hÉirinn, agus cuireadh leis an gcoimhlint reiligiúnach idir na Caitlicigh agus na Protastúnaigh. Bhí an Mhí ar cheann de na réimsí is mó a raibh tionchar ag an tÉirí Amach air, agus ba mhinic a bhí troideanna ann idir na dá thaobh.

Sa 19ú haois, tháinig an Gorta Mór go hÉirinn, agus cuireadh leis an gcoimhlint shóisialach idir na bochtáin agus na saibhir. Bhí an Mhí ar cheann de na réimsí is mó a raibh tionchar ag an Gorta Mór air, agus ba mhinic a bhí troideanna ann idir na dá thaobh.

Sa 20ú haois, tháinig Cogadh na Saoirse go hÉirinn, agus cuireadh leis an gcoimhlint náisiúnach idir na náisiúnaithe agus na Briotanaigh. Bhí an Mhí ar cheann de na réimsí is mó a raibh tionchar ag an gcogadh air, agus ba mhinic a bhí troideanna ann idir na dá thaobh.

Sa 21ú haois, tá an Mhí ina contae mhuinteartha agus bláthach in Éirinn. Tá an Mídheach ina n-aicme mhuinteartha bródúil, agus is iad príomhchathair na hÉireann, Baile Átha Cliath, a phríomhionad.