Bei ya mafuta: Kumbe tunalipishwa sana?

Nyinyi mnajua bei za mafuta hivi majuzi zimekuwa juu sana? Inafika mahali mtu unajiuliza kama kuna watu wanatuibia pesa. Sikusema ni wengine, lakini wapo watu wanatuibia pesa. Nimefanya utafiti kidogo na nimegundua mambo ambayo sitaki kuamini.

Kwanza kabisa, bei za mafuta nchini Kenya ni kati ya bei za juu zaidi barani Afrika. Hiyo ni kulingana na utafiti uliofanywa na Shirika la Nishati la Kimataifa. Kenya iko katika nafasi ya nchi za juu 10 katika bei za mafuta Afrika.

Sasa, kwanini bei za mafuta ziwe juu sana nchini Kenya? Jibu ni rahisi: kodi. Serikali ya Kenya inatoza kodi nyingi sana juu ya mafuta. Kodi hizi ni pamoja na kodi ya mapato, ushuru wa forodha, na ushuru wa thamani iliyoongezwa (VAT). Kodi hizi zote pamoja hufanya bei za mafuta ziwe juu sana.

Lakini kodi siyo sababu pekee ya bei za mafuta kuwa juu. Pia kuna suala la ufisadi. Wapo watu serikalini wanaoshirikiana na makampuni ya mafuta ili kuongeza bei za mafuta. Hii ni kwa sababu wanapokea rushwa kutoka kwa makampuni ya mafuta. Rushwa hii inafanya bei za mafuta ziwe juu zaidi kuliko zinavyostahili.

Kwa hiyo, ndivyo ilivyo. Bei ya mafuta nchini Kenya ni ya juu kwa sababu ya kodi nyingi na ufisadi. Hii ina maana kwamba sisi, watu wa Kenya, tunalipishwa pesa nyingi sana kwa mafuta. Ni wakati wa serikali kufanya kitu kuhusu hili.

Serikali inaweza kupunguza kodi za mafuta. Hii itafanya bei ya mafuta ipungue.

Serikali inaweza pia kuchukua hatua za kupunguza ufisadi katika sekta ya mafuta. Hii itafanya bei ya mafuta kuwa ya chini.