Biyi Bandele, Ɓaɗiyan Ɓiɗo da Ɓaɗiyan Rubutu: Sunan da Ƙarya




Biyi Bandele, marubuci kuma ɗan wasan kwaikwayo ya kasance ɗaya daga cikin fitattun marubutan ɗan Afirka. Rubuce-rubucensa da wasanninsa suna cike da ƙwarewa, tunani mai zurfi, da kuma ra'ayin ɗan adam. A cikin wannan labarin, za mu bincika rayuwa da ayyukan ɗan wasan kwaikwayon da rubuta, tare da yin nazari kan tasirinsa a kan adabin ɗan Afirka.
An haifi Bandele a garin Kafanchan da ke jihar Kaduna, Najeriya, a ranar 13 ga watan Oktoba, 1967. Ya yi karatu a Jami'ar Ife (yanzu Jami'ar Obafemi Awolowo) inda ya karanci wasan kwaikwayo. Bayan kammala karatunsa, ya fara aiki a matsayin ɗan wasan kwaikwayo tare da Ƙungiyar Ɗan wasan kwaikwayo ta Ƙasa. A cikin shekarun 1990, ya koma Ingila inda ya fara rubuta wasannin kwaikwayo da litattafai.
Wasan kwaikwayon Bandele na farko, "Rain," an yi shi a Ƙungiyar Ɗan wasan kwaikwayo ta Ƙasa a Legas a shekarar 1991. Wasan kwaikwayon ya yi nazari kan tasirin talauci da cin hanci da rashawa a kan al'ummar Najeriya. An yaba wa Bandele saboda rubutunsa mai ƙarfi da kuma halayensa masu rikitarwa. Wasan kwaikwayon ya kasance nasara kuma ya sa ya zama ɗaya daga cikin fitattun marubutan wasan kwaikwayo ɗan Najeriya.
A cikin shekarun da suka biyo baya, Bandele ya rubuta wasannin kwaikwayo da yawa, ciki har da "Two Horsemen" (1994), "Juju" (1998), da "Death and the King's Horseman" (2009). Wasanninsa sun yi nazari kan batutuwa masu mahimmanci kamar tasirin al'adar gargajiya a kan al'ummar zamani, rikice-rikicen siyasa a Afirka, da ƙarfin ɗan adam. Bandele ya kuma rubuta litattafai da yawa, ciki har da "The Man Who Came in from the Back of Beyond" (1991), "The Street" (1999), da "Burma Boy" (2007). Littattafansa an fassara su zuwa fiye da harsuna 20 kuma an yaba da su saboda tatsuniyarsu mai ƙarfi, halayensu masu rikitarwa, da ra'ayin ɗan adam mai zurfi.
Aikin Bandele ya sami karɓuwa sosai kuma an ba shi lambobin yabo da yawa, ciki har da Ƙimar Ɗan wasan kwaikwayo na Ƙasa (2003), Ƙimar Littattafai ta Ƙasa (2008), da lambar yabo ta MFR (Memba na Tarayyar Jamhuriyar) ta Gwamnatin Tarayyar Najeriya (2014). Ayyukansa kuma sun sami tasiri sosai a kan adabin ɗan Afirka. Rubuce-rubucensa sun taimaka wajen shahara da kuma ƙarfafa adabin ɗan Afirka a duniya. Ya kuma yi wa matasa marubutan wasan kwaikwayo da marubuta masu tasowa aiki tukuru.
Biyi Bandele ya rasu a ranar 7 ga watan Agusta, 2022, a Legas, Najeriya. Mutuwarsa ta kasance babban rashi ga adabin ɗan Afirka. Ya kasance marubuci kuma ɗan wasan kwaikwayo mai hazaka wanda ayyukansa za su ci gaba da shawo kan zukatan masu karatu da masu sauraro a cikin shekaru masu zuwa.