Brian Chira

Ó ti rí tẹ́lẹ̀ pé àgbà àti ẹ̀gbẹ́ wọn nilẹ̀ yorùbá kò gbɔ́dɔ̀ takùn, ṣùgbọ́n ìyẹn kò ṣe ọ̀rọ̀ tí ó tóbi ju àgbà lọ́pọ̀lọpọ̀. Ní àpilẹ̀kọ̀ yìí, àwa yóò ṣe àgbéyẹ̀wò lórí àwọn àgbà tá gbẹ̀ dígbɔ́ònú, tí kò gbɔ́dɔ̀ jẹ́ kúlẹ̀ tobí tí àwọn ẹlẹ́gbẹ́ wọn yóò gbin sí.
* Orígbọ̀n
Orígbọ̀n ni orí tí ó ṣe pataki jùlọ nínú gbogbo àgbà àti àwọn tí ó tóbi jùlọ. Ó jẹ́ síté fún ọpọ̀lọpọ̀ àgbà tí ó ṣe pàtàkì, pẹ̀lú àwọn tí ń bójútó àìsàn, ìrora, àti ìfẹ́. Orígbọ̀n lílẹ̀, tí ó túmọ̀ sí ọgbọ̀rọ̀ tí ó tóbi tí ó níjú, jẹ́ àmì àṣẹ àti ọ̀gbọ́n. Ẹlẹ́gbẹ́ tí ó gbẹ̀ orígbọ̀n nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ẹgbẹ́ tí ó gbẹ̀ tuntún tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Ojú
Ojú jẹ́ àgbà tí ó jẹ́ olówó, tí ó sì ṣe pàtàkì fún àfihàn àti fífúnni ní ìrírí ayé. Ọ̀rọ̀ náà "ojú" tún lè túmọ̀ sí "ìmọ̀," tí ó fi hàn ilà bámu tí ojú ní lórí ọgbọ́n wa. Ẹlẹ́gbẹ́ tí ó gbẹ̀ ojú nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ẹgbẹ́ tuntún tí ó tóbi tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Ìrùn
Ìrùn ni orígbọ̀n tí ó ṣe apá ìdílé, àgbà tó pẹ́ tí ó jẹ́ síté ẹ̀rí ìdílé. Ìrún tí ó gbẹ̀ nígbà tí ó tóbi ju yóò rí írù tuntún tí ó ṣe pàtàkì tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Ìfọ̀n
Ìfọ̀n ni ọ̀rọ̀ tí a ṣàlàyé bí "apá ọ̀rọ̀ tí ó wá ṣáájú." Ìfọ̀n àgbà kan gbẹ, tí ó túmọ̀ sí àwọn ọ̀rọ̀ tí ó wá ṣáájú àgbà náà, jẹ́ àmì àṣẹ àti ọgbọ́n. Ẹlẹ́gbẹ́ tí ó gbẹ̀ ìfọ̀n nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ẹgbẹ́ tuntún tí ó tóbi tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Òró
Òró jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó jẹ́ akọ́kọ́ ọ̀rọ̀ tí a sọ lórí àgbà. Òró tí ó gbẹ̀ nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ọ̀rọ̀ tuntún tí ó ṣe pàtàkì tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Àgbà àti Ìgbàgbọ́
Ní àgbà àti àṣà Yorùbá, àwọn àgbà kò gbẹ̀ nìkan ṣoṣo, ṣùgbọ́n wọn tún gbẹ̀ àwọnìyàn tí ó ní wọn. Ìgbàgbọ́ àgbà gbẹ̀, tí ó túmọ̀ sí ìgbàgbọ́ tí àwọn ẹlẹ́gbẹ́ àgbà ní nínú àgbà náà, jẹ́ àmì àṣẹ àti ọgbọ́n. Ẹlẹ́gbẹ́ tí ó gbẹ̀ ìgbàgbọ́ nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ẹgbẹ́ tuntún tí ó tóbi tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.
* Ìfògbọ́
Ìfògbọ́ ní orígbọ̀n tí ó gbẹ̀ tí ó ní ìrírí àgbà. Ìfògbọ́ tí ó gbẹ̀, tí ó túmọ̀ sí ìrírí tí àwọn ẹlẹ́gbẹ́ àgbà ní lórí àgbà náà, jẹ́ àmì àṣẹ àti ọgbọ́n. Ẹlẹ́gbẹ́ tí ó gbẹ̀ ìfògbọ́ nígbà tí ó tóbi ju yóò rí ẹgbẹ́ tuntún tí ó tóbi tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀.

Nígbà tí àwọn àgbà yìí bá gbẹ̀, wọn yíyá wá ẹgbẹ́ tuntún tí ó tóbi tí ó yíyá wá tí yóò mú àgbà náà nílẹ̀. Ìyẹn ni àmì àṣẹ àti ọgbọ́n. Ẹlẹ́gbẹ́ tó ní àgbà tó gbẹ̀ gbọ́dọ̀ gbà wọ́n níyìn àti kí wọn jẹ́ kí wọn mú àgbà náà nílẹ̀. Ìyẹn ni bí àṣà Yorùbá ṣe ń ṣe àgbà lórí.