Gülen werd geboren in 1941 in de provincie Erzurum in Turkije. Hij studeerde islamitische studies en begon op jonge leeftijd te prediken. Hij richtte de Gülenbeweging op, die actief is in meer dan 150 landen en zich richt op onderwijs, interreligieuze dialoog en sociale dienstverlening. De beweging heeft een geschatte 10 miljoen volgelingen wereldwijd.
Gülen is een aanhanger van het soefisme, een mystieke vorm van de islam. Hij predikt een samengaan van het seculiere en religieuze leven en gelooft dat moslims een positieve bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Gülen heeft ook herhaaldelijk zijn steun betuigd aan de democratie en mensenrechten.
In 1999 ging Gülen in ballingschap in de Verenigde Staten, en sindsdien woont hij in Pennsylvania. De Turkse regering beschuldigt hem van het beramen van de mislukte couppoging van 2016 en heeft zijn uitlevering geëist. Gülen ontkent alle beschuldigingen en zegt dat hij het slachtoffer is van een politieke heksenjacht.
De Gülen-beweging is in Turkije verboden en veel van haar leden zijn gearresteerd of vervolgd. De Turkse regering heeft de beweging ervan beschuldigd een 'terreurorganisatie' te zijn, maar Gülen en zijn volgelingen beweren dat ze niets anders zijn dan een vredesbeweging.
De controverse rond Fethullah Gülen is complex en omstreden. Er is geen consensus over zijn werkelijke rol bij de mislukte couppoging van 2016, en de Turkse regering wordt beschuldigd van het gebruiken van de Gülen-beweging als zondebok voor haar eigen falen.