Gọ́dìlá míínù ọ̀̀kan, ó ń bẹ̀rù ẹ̀rù!

Ọ̀rọ̀ yí tí wọ́n sọ̀ nígbà tí mo wà ní ilé-ìwé mi lọ́dún 1964 àti 1965, nígbà tí orí mi tó ọmọ ọdún 10 sí 11. Mo rán mọ́ tó pé ọ̀rọ̀ yí ń jẹ́ ti èrín, ṣùgbọ́n, èmi tó ń yàwòrán èrín, kò tún jáwọ̀ kejì, ó ń han bí ìrìn nígbà tó bá ń bẹ̀rù. Kì í ṣe pé èmi kò tì rí ìrìn rí ṣáá o; àwọn ọ̀kẹ̀ àgbà tó wà ní agbègbè wa ń gbèrú ìrìn, tó fi í ṣẹ̀ nígbà tí àwọn ba ń yára.

Àjọ ìrìn tó wà ní agbègbè wa tí wọ́n ń pè ní “Alàgbà” tó sì ń gbèrú ní igi àrí wíwú, jẹ́ ọ̀kan lára àwọn ìrìn tí mo fi í rí nígbà èwe mi, torí ilé mi kò jìnnà síbẹ̀. Gẹ́gẹ́ bí orúkọ rẹ̀ ti jẹ́, ìrìn yí kéré, ó sì máa ń han nígbà tó bá ti ń ràn kéré; bóyá tí ó bá ń dá òjò, tàbí tó bá ń dà òsù.

Torí pé orúkọ ilé ilé-ìwé wa ni “Ágbára-ẹ̀rín” tó sì wà ní agbègbè tí àwọn ọ̀kẹ̀ àgbà tó ń gbèrú ìrìn yí yí kún, nitori náà, èmi kò tún máa jáwọ̀ nkan kan tí ó jẹ́ ìrìn mítún, tí kò fi í gbèrú. Àwọn olùkọ́ wa ṣe àlàyé pé, ọ̀kàn èrín ní ọ̀fà wà, tí wọn fi ń rán ẹ̀rù já wáyé. Ẹ̀rù yìí ni àgbà tàbí ọ̀gbọ́njú òun. Àwọn kan sọ pé, ẹ̀rù yí ni àwọn ọ̀rọ̀ tí ń jáde láti ọ̀rọ̀ èrín, tó sì ń gbẹ̀ nínú àwọn ẹlòmíràn tí wọ́n bá gbọ́ ọdọ̀ rẹ̀. Kí èrò wa là ó sinmi púpọ̀, èmi kò mọ̀ síbẹ̀.

Tí ó bá ṣẹlẹ̀ pé èrín gbèrú níbì kan, gbogbo àwọn ẹranko tí wọ́n wà nítòsí àgbà náà, máa ń yọ̀, kò sí èyí tí yóò gbọdọ̀ dúró síbẹ̀ mọ́̀, afẹ́fẹ́ àgbà náà kò bọ̀ wọ́n ti ọ̀dọ̀, nítorí ìdààmú ẹ̀rù tó já wáyé.

Àtọ̀rọ̀ èrín yìí ló wà lórí ọkàn mi, nígbà tí mo wà ni ọdún 1979 ṣí 1987 ní ìlú Ṣọ́físì. Ọ̀ràn ọ̀fà tí ń jágbẹ̀ wáyé àti pé iyì ń gbé àìlẹ́tọ̀ọ́sí, tí ń yọ àwọn ẹ̀kúnrérẹ̀ tí ń ṣẹ̀ fún gbogbo àwọn tí ń gbọ́ ọ̀rọ̀ rẹ̀, wà lórí ọkàn mi púpọ̀. Èmi fẹ́ kí ó máa jágbẹ̀ nínú èmí mi, ó sì máa dá mí lójú. Ní àkókò yí, mo ń kọ ìtàn nígbà tí mo sì ń kọ eré, àti èrò pé mo lè ṣe amọ́ṣọ́ fún ètò èrín yí, ń kún mi púpọ̀.

Ní ọdún 2011, èmi àti ọ̀rẹ́ mi kan, tí à ń pè ní “Tọ́mọ”, ṣètò láti ṣe ètò kan tó ní akọ́lé kan náà: “Gọ́dìlá míínù ọ̀̀kan, ó ń bẹ̀rù ẹ̀rù!” nínú ètò ọ̀rọ̀ níbi ìgbòkègbodò ìwé-ìròyìn “Àgbàlá Olómò”, èyí tí àgbà Funsho Olówówó náà lọ́wọ́. Níbẹ̀, à ń sọ àwọn àgbà àgbà oríṣiríṣi lórí ètò tí gbogbo àwọn tí à ń pè ní “ọlówó” wà láti gbọ́. Àgbà tó máa sọ̀rọ̀ níbẹ̀ ni: Ọ̀rọ̀ fún Ìṣẹ̀-Ìbàyé (Life Style); Ọ̀rọ̀ fún Ìfẹ́ (Love Life); Àti Ọ̀rọ̀ fún Ìgbésí-Ayé (Worldly Life).

Èmi ni “Ọlówó” ṣe yàn láti sọ̀rọ̀ lórí Ọ̀rọ̀ fún Ìṣẹ̀-Ìbàyé. Nígbà tí èmi àti ọ̀rẹ́ mi Tọ́mọ ń sọ àsọyé náà, tí à ń ṣe ìdí mímú tí a fi yàn orúkọ náà, à ń gbà pé ìrìn tí kò gbèrú ó ṣàìsí tó bá rí olókun àti óṣà tó lágbàrà, tí yóò máa gbè síhìn rẹ̀. Ìrìn yìí kò máa gbèrú, ṣùgbọ́n, àwọn tí ń gbá ọ̀rọ̀ rẹ̀ nìí yóò gbẹ̀ ẹ̀rù. Èmi rán mọ́ pé ọ̀rọ̀ yí ń korí mi tí mo mọ̀ pé, gbogbo àwọn olókun gbọ́ mi, nígbà tí mo ń sọ àsọyé tí mo pè ní “Gọ́dìlá minus one” (Gọ́dìlá míínù ọ̀̀kan). Ìdí ni pé àwọn olókun yí ló máa ń gbá mi nígbà tí mo bá kọ àwọn àgbà mí mi nígbà tí mo sì ń kọ eré, tí mo bá sì gbà é lórí Fonfón (YouTube). Ẹ̀rù yìí ló ń jẹ́ kí àwọn ẹ̀kúnrérẹ̀ tí ń dá mi lójú pọ̀ si, bákan náà ló ń mú kí èmi náà kọ̀wó fún àwọn tí ń fún mi ní ìrísí tó dá mi lójú.

Ní àsọyé yí tó jẹ́ ti ọjọ́ 21, Oṣù Kẹ́tà, Ọdún 2011, ẹ̀rù tí ọ̀fà mi ń já, ló jẹ́ olókun ọ̀rọ̀ mi nígbà tí mo ń sọ àsọyé náà, ó sì ń gbé ìgbàgbọ́ àti òye tí mo ní ní ọ̀rọ̀, tí mo sí máa ń kọ jáde di àgbà àti eré àti ìtàn, síwájú. Lẹ́yìn àsọyé yí, mo sì dá ọ̀rọ̀ yí sílẹ̀, tí mo sì ń lòó nítorí kí gbogbo àwọn tó jẹ́ olókun mi àti ọ̀rẹ́ mi lórí Fonfón (YouTube