IPS) नळिन प्रभात'

"आतापर्यंत मी विविध पदांवर कार्य केले आहे. माझे म्हणणे असे आहे की तुम्ही मोठे अधिकारी आहात किंवा छोटे कर्मचारी याला काहीच फरक नाही. कारण तुम्ही ज्या पदावर असाल, त्याच पदावर आल्यावर तुमच्या कामाची काही जबाबदारी असते. त्या जबाबदारीच्या चौकटीत राहून त्याचे आपल्या अंतःकरणातून पालन करणे हीच खरी सेवा आहे." असे त्यांचे म्हणणे आहे.

असाच एक प्रसंग त्यांच्याबरोबर घडला होता. ते औरंगाबाद येथे पोलीस अधीक्षक म्हणून कार्यरत होते. त्यावेळी त्यांच्याकडे तक्रार आली की, दारूची अवैध वाहतूक मोठ्या प्रमाणावर केली जात आहे. त्याची चौकशी करताच त्यांनी स्थानिक पोलिसांनी या संदर्भात कोणतीही कारवाई केली नसल्याचे त्यांच्या निदर्शनास आले.

त्यांनी पोलिसांना तातडीने आदेश दिले की, या घटनेची चौकशी करा आणि एक आठवड्याच्या आत कारवाई करा. परंतु आठवडा उलटूनही स्थानिक पोलिसांनी या प्रकरणाची चौकशी पूर्ण केली नाही. त्यामुळे नळिन प्रभात यांनी आपल्या स्वत:च्या पथकासह स्वतः या घटनेची चौकशी केली. ज्यामध्ये त्यांना गावातील सरपंचाच्या मुलासह २ ते ३ मुली सहभागी असल्याचे लक्षात आले.

नळिन प्रभात यांनी त्या सर्वांना अटक केली. या घटनेमुळे औरंगाबाद पोलिसांमध्ये खळबळ उडाली होती. नंतर स्थानिक पोलिसांकडे या प्रकरणाचा तपास देण्यात आला. परंतु नळिन प्रभात यांनी या प्रकरणात स्वतःच्या पातळीवरही चौकशी सुरू ठेवली होती. या चौकशीमध्ये सरपंचाच्या मुलाद्वारे वरिष्ठ पोलीस अधिकाऱ्यांना आर्थिक लाभ देण्यात आल्याचे उघड झाले.

त्यांनी औरंगाबादमध्ये ३ वर्षे काम केले. या तीन वर्षांत त्यांच्यावर चांगला अधिकारी म्हणून ओळख निर्माण झाली. ते वेळेवर कार्यालय गाठणारे अधिकारी म्हणून त्यांची ओळख होती. पण त्यांनी जिल्ह्यातील सर्व थान्यांची पाहणी केली होती.

अशा प्रकारे त्यांनी औरंगाबादच्या सर्व ३० पोलीस ठाण्यांना भेट दिली होती. ते ३० पोलीस ठाण्यांमध्ये दिवसभर थांबायचे. त्या ठिकाणी पोलीस कर्मचाऱ्यांना काय समस्या आहेत, यासंबंधी चौकशी करायचे. काही पोलीस कर्मचारी घरी जाताना स्वतःच्या वाहनांचा वापर करायचे. यावर त्यांनी बंदी घातली होती. कारण ते शासकीय वाहनांचा वापर करायचे. या दरम्यान ते पोलीस कर्मचाऱ्यांचा स्वतःच्या वाहनांमधून प्रवास करायचे. त्यामुळे पोलीस कर्मचाऱ्यांशी त्यांचा चांगला संपर्क निर्माण झाला.

त्यांनी औरंगाबादमध्ये जिल्हा पोलिस प्रमुख म्हणून काम केले. त्यावेळी त्यांना शहराच्या सुरक्षेची जबाबदारी देण्यात आली होती. त्यांनी शहरात कडक पहारा लावला होता. त्यामुळे गुन्हेगारीमध्ये मोठी घट झाली होती. ते नेहमी सांगायचे की, "तुम्ही आपल्या कामात कठोर परिश्रम केले तर तुमच्यावर आरोप येणार नाहीत. तुमचे काम तुम्ही करायचे आणि कोणताही आरोप येणार नाही, असे लक्षात ठेवून काम करायचे."

त्यांनी औरंगाबादमध्ये शेतीला पाणी देण्यासाठी रात्री पाणी पिण्याचे नियम बदलले होते. यामुळे शेतकऱ्यांना चांगला फायदा झाला होता. ते नेहमी सांगायचे की, "आपण शेतकऱ्यांना पाणी द्यायचे, मग तो दिवसा असो की रात्री."

एका शेतकऱ्याच्या मुलाचे अपहरण झाले होते. या प्रकरणाचा तपास करण्याची जबाबदारी त्यांच्याकडे आली होती. त्यांनी या प्रकरणाचा तपास करून आरोपींना लवकरच अटक केली होती. या प्रकरणात त्यांना स्थानिक लोकांचे सहकार्य मिळाले नव्हते. परंतु त्यांनी आपल्या कर्तव्याला मागे हटावे असे वाटले नाही. ते नेहमी सांगायचे की, "तुम्ही जर एखादे काम हाती घेतले असेल तर त्यात अडचणी येतील. परंतु त्या अडचणींवर मात करून त्या कामाला पूर्ण करणे हीच खरी कला आहे."