ISRO: એક ઑર્બિટિંગ ચમત્કાર

આપણી અદ્ભુત પૃથ્વીને સૂર્યથી 93 મિલિયન માઇલ દૂર એક ઝગમગતું રત્ન છે, જેનું નામ આપણે ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઑર્ગેનાઇઝેશન (ISRO) પાડીએ છીએ. 1969માં ડૉ. વિક્રમ સારાભાઈના દૂરંદેશી માર્ગદર્શન હેઠળ સ્થપાયેલ, આ સંસ્થા ભારતની અવકાશ સંશોધન અને વિકાસ પહેલને ચલાવવા માટે જવાબદાર છે.
જ્યારે 1972માં ભારતે પોતાનો પહેલો ઉપગ્રહ આર્યભટ લોન્ચ કર્યો ત્યારે વિશ્વને અચંબો થયો, અને તે પછીથી સ્વદેશી લોન્ચ વ્હીકલ ડિઝાઇન અને વિકાસમાં ઝડપથી પ્રગતિ થઈ. GSLV (જીયોસિંક્રોનસ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ), PSLV (પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ), અને GSLV Mk III જેવા ISROના રોકેટોએ ભારતને અવકાશ સંશોધનમાં એક વૈશ્વિક નેતા તરીકે સ્થાપિત કર્યું છે.
પરંતુ ISRO માત્ર લોન્ચ વ્હીકલ વિશે જ નથી. સંસ્થા ચંદ્ર અભિયાન ચલાવે છે અને 2008માં ચંદ્રની સપાટી પર ચંદ્રયાન-1 મિશન મોકલીને ઇતિહાસ રચ્યો હતો. તે મંગળ અભિયાનમાં પણ સક્રિય છે, 2013માં મંગળયાન-1 મિશન લોન્ચ કર્યું હતું, જે મંગળની ભ્રમણકક્ષમાં પ્રવેશવા વાળું પ્રથમ એશિયન અવકાશયાન બન્યું હતું.
ISROના સંશોધન અને વિકાસ પ્રયાસોએ ભારતને સંકલન, રીમોટ સેન્સિંગ અને શિક્ષણ ક્ષેત્રે આગળ ધપાવ્યા છે. સંસ્થાએ ઇન્સેટ (ઇન્ડિયન નેશનલ સેટેલાઇટ સિસ્ટમ) શ્રેણીના ઉપગ્રહો લોન્ચ કર્યા છે, જે ટેલિકમ્યુનિકેશન, ટીવી પ્રસારણ અને હવામાન આગાહી સેવાઓ પૂરી પાડે છે. રિસોર્સસેટ અને કાર્ટોસેટ જેવા રીમોટ સેન્સિંગ ઉપગ્રહોએ કૃષિ, વનીકરણ અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન ક્ષેત્રે મૂલ્યવાન ડેટા પૂરો પાડ્યો છે.
ISROનું શિક્ષણ કાર્યક્રમ અપવાદરૂપ છે, યુવાન મનને અવકાશ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના અજાયબીઓ માટે પ્રેરણા આપે છે. સંસ્થાએ દેશભરમાં અવકાશ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીમાં વિશેષતા ધરાવતા ત્રણ વિશ્વવિદ્યાલયો - IISER કોલકાતા, IISER મોહાલી અને IISER તિરુવનંતપુરમની સ્થાપના કરી છે.
વિશ્વના અવકાશ કાર્યક્રમોમાં ISROની સિદ્ધિઓ અસાધારણ છે, સંસ્થાએ ભારતને અવકાશ સંશોધનના ક્ષેત્રમાં એક શક્તિ બનાવી છે. તેના રોકેટોએ આપણા આકાશમાં પ્રકાશનો રસ્તો બનાવ્યો છે, તેના ઉપગ્રહોએ આપણા જીવનને સરળ અને અનુકૂળ બનાવ્યા છે, અને તેના શૈક્ષણિક કાર્યક્રમોએ આવનારી પેઢીઓને પ્રેરણા આપી છે. જ્યારે અમે આપણા વિશાળ બ્રહ્માંડની શોધ ચાલુ રાખીએ છીએ, ત્યારે ISRO એ ચમકતું તારો બની રહેશે જે આપણને આગળ વધારશે.