मध्य प्रदेशच्या सीमेलगत उत्तर प्रदेशातल्या बुंदेलखंडातील सागरी प्रेरणा देणारे शहर म्हणजे 'झांसी'. मिर्झा राजा बेगम यांच्या स्मृतींमुळे उद्याला आलेल्या या शहरावर राजांची आणि राण्यांची जुनी साक्ष आहे.
पाच प्रमुख तिर्थांमधील एक असे 'स्वयंभू योगेश्वर मंदिर' झांसीला आहे. या अन्य चार आहेत त्यांमध्ये 'अवंतिका, मथुरा, माया सभागिरी आणि जगन्नाथ पुरी'.
पहिलं 'ओरछा'. ही एक वेगळी पौराणिक कथा आहे. 'राम' अवताराच्या वेळी 'रामचंद्र' यांनी निर्वासित जीवनात याच ठिकाणी वास्तव्य केलेले असल्याचे सांगितले जाते. त्याचं स्मरण म्हणून त्या ठिकाणी 'राम राजा मंदिर' आहे. या मंदिरामध्ये राम राज्याचे दृश्य स्वरूप शिल्प आहे.
याव्यतिरिक्त येथील सात मजली राजवाडा आणि जहागीरदारांच्या महालांमध्ये काहीतरी वेगळेच आकर्षण आहे. म्हणूनच 'ओरछा' देखील पर्यटकांना खास आकर्षित करतो.
दुसरे 'झांसी किल्ला'. ग्वाल्हेरमध्ये 'सिंधिया साम्राज्या'ची स्थापना केलेल्या 'राजा गंगाधरराव' यांनी हा किल्ला बांधला होता. या किल्ल्याला 'भारताचा घुमट' म्हणूनही ओळखले जाते, कारण या किल्ल्याच्या वरच्या मजल्यावरच्या कमानीच्या खोलीच्या आत जास्त प्रमाणात घुमट दिसतात.
झांसीमध्ये सात प्रमुख तिर्थस्थळे आहेत:
1. गुप्तगंगा: येथील गंगाकुंडात स्नान केल्याने सर्व पापे धुतली जातात, अशी मान्यता आहे. आणि 'गुप्तगंगा'च्या दर्शनाने 'काशी'त जाण्याचा पुण्य प्राप्त होतो.
2. कुंभीश्वर: त्याच्या पवित्र कुंडात अडीच कोटी देवतांची उपस्थिती असल्याची श्रद्धा आहे.
3. शिवणी: इथे स्वयंभू 'शिवलिंग' आहे.
4. नाराहर: येथे 'श्रीकृष्ण'च्या पायांच्या ठश्यांची पूजा केली जाते. आणि त्याच्या स्पर्शाने सर्व पापे दूर होतात.
5. डोभीकुंड: हे 'स्वयंभू शिवलिंग'ही आहे. ज्यात पूर्ण चंद्र दिसतो.
6. मेहंदीकुंड: येथील 'शिवलिंग' चंदनाच्या सांगड्यासारखे दिसते.