Kí Nì Ó Ń Ṣe Àgbà?

Èmi ni Taiwo Akinkunmi, ọmọ ará Orílẹ̀-Èdè Nàìjíríà, tí ó gbé ní Ìlú London fún ọ̀pọ̀ ọdún. Ifẹ́ mi fún èdè Yorùbá kò ṣe tuntun. Mo ti wí èdè náà láti ọmọdé, àti pé àgbà jẹ́ ọ̀kan nínú àwọn akopọ̀ ọ̀rọ̀ tí mo fẹ́ràn jùlọ.

Fún mi, àgbà túmọ̀ sí àgbà, tí ó sì rí bẹ́ẹ̀ nígbà tí mo bá wo ọ̀rọ̀ náà nínú àwọn èdè mìíràn. Ṣùgbọ́n nígbà tí mo bá ronú lórí rẹ, mo wá rí ìyàtọ̀ tó wà láàrín ọ̀rọ̀ méjì náà. Àgbà tí mo mọ jẹ́ ẹ̀dá ayé tí ó ṣe pàtàkì fúnwa, tí ó sì jẹ́ ẹni tí mo fẹ́ láti jẹ́ bí i, ṣùgbọ́n èyí tí mo wo nínú àwọn èdè mìíràn jẹ́ ẹ̀mí tí ń gbé ayé nígbà tó ti kú.

Nígbà tí mo bá ronú lórí àgbà láti ìwòrán tí mo ní ní ọkàn mi, mo máa ń rí àwọn ẹ̀dá ayé tí ó ní ọ̀rọ̀ wọn, tí ó sì jẹ́ olóye, àwọn ènìyàn tí ó mọ ọ̀nà àgbà, tí ó sì mọ bí àgbà ṣe ń hù. Wọ́n jẹ́ àwọn ènìyàn tí ó mọ nípa ayé, tí ó sì mọ bí àgbà ṣe ń hù. Òpò̀ nínú àwọn tí mo bá pàdé lórí ìrìn àjò ayé mi ni àgbà.

Mọ́nmọ́, ọ̀rẹ́ mi àjà, jẹ́ ọ̀kan nínú wọn. Òun ni ènìyàn tí ó jẹ́ ọ̀rọ̀ rẹ, tí ó sì jẹ́ olóye. Kò kedere ju, ṣùgbọ́n o ní ọ̀rọ̀ tí ó lè dá ọ lójú, tí ó sì lè fi ẹ̀mí rẹ dànú. Mo kọ́ ọ̀pọ̀ nkan látọ̀rẹ́, tí mo sì gbà gbọ́ pé ó jẹ́ àgbà nígbà tí mo bá pàdé rẹ.

Tí mo bá ronú nípa àgbà tó kéré jùlọ tí mo ní, ohun tí ó wá sí ọkàn mi ni àgbà tí ọmọ mi fún mi ní ọdún márùn-ún tí ó kọjá. Ìgbà náà, ó kọ ọ̀rọ̀ kan lórí àwòko àgbà tí ó kọ dáadáa, tí ó sì kọ sí mi pé, "Baba, mo fún ọ ní èyi." Ọ̀rọ̀ tó kọ sí mi ni "Baba àgbà." Mo máa ń wo àwòko náà nìkan kíákíá, mo sì máa ń rí i bí àgbà. Lọ́dọ̀ àgbà tí ọmọ mi fún mi, mo kọ́ pé gbogbo àgbà kò ní àgbà yanturu bí àgbà tí mo máa ń rí nínú àwọn ìwé.

Bí mo ṣe ń darí èrò mi nípa àgbà, mo tún wá rí ìyàtọ̀ kan tó wà láàrín àgbà àti èyí tí ó ń gbé ayé nígbà tó ti kú. Àgbà tí mo mọ jẹ́ ẹ̀dá ayé tí ó ní ojú, tí ó sì ní ara, tí ó sì lè sọ̀rọ̀ àti gbọ́. Ṣùgbọ́n èyí tí ó ń gbé ayé nígbà tó ti kú jẹ́ ẹ̀mí tí kò ní ojú, kò ní ara, tí kò sì lè sọ̀rọ̀ àti gbọ́.

Nígbà tí mo bá ronú lórí àgbà méjì yìí, mo wá rí pé wọn jẹ́ ọ̀rọ̀ méjì yàtọ̀. Àgbà tí mo mọ jẹ́ ẹ̀dá ayé tí ó ní ojú, tí ó sì ní ara, tí ó sì lè sọ̀rọ̀ àti gbọ́. Ṣùgbọ́n èyí tí ó ń gbé ayé nígbà tó ti kú jẹ́ ẹ̀mí tí kò ní ojú, kò ní ara, tí kò sì lè sọ̀rọ̀ àti gbọ́.

Èmi kò gbà gbọ́ pé àgbà tí ó ń gbé ayé nígbà tí ó ti kú jẹ́ èrò àgbà yìí, ṣùgbọ́n mo gbà gbọ́ pé àgbà tí ó jẹ́ ẹ̀dá ayé tí ó ní ojú, tí ó sì ní ara, tí ó sì lè sọ̀rọ̀ àti gbọ́ ni èrò àgbà tí ó tọ́.

Mo ń gbà gbọ́ pé àgbà ní àgbà, tí ó sì rí bẹ́ẹ̀ nígbà tí mo bá wo ọ̀rọ̀ náà nínú àwọn èdè mìíràn. Ṣùgbọ́n nígbà tí mo bá ronú lórí rẹ, mo wá rí ìyàtọ̀ tó wà láàrín ọ̀rọ̀ méjì náà. Àgbà tí mo mọ jẹ́ ẹ̀dá ayé tí ó ṣe pàtàkì fúnwa, tí ó sì jẹ́ ẹni tí mo fẹ́ láti jẹ́ bí i, ṣùgbọ́n èyí tí mo wo nínú àwọn èdè mìíràn jẹ́ ẹ̀mí tí ń gbé ayé nígbà tó ti kú.

Nígbà tí mo bá ronú lórí àgbà láti ìwòrán tí mo ní ní ọkàn mi, mo máa ń rí àwọn ẹ̀dá ayé tí ó ní ọ̀rọ̀ wọn, tí ó sì jẹ́ olóye, àwọn ènìyàn tí ó mọ ọ̀nà àgbà, tí ó sì mọ bí àgbà ṣe ń hù. Wọ́n jẹ́ àwọn ènìyàn tí ó mọ nípa ayé, tí ó sì mọ bí àgbà ṣe ń hù. Òpò̀ nínú àwọn tí mo bá pàdé lórí ìrìn àjò ayé mi ni àgbà.

Mọ́nmọ́, ọ̀rẹ́ mi àjà, jẹ́ ọ̀kan nínú wọn. Òun ni ènìyàn tí ó jẹ́ ọ̀rọ̀ rẹ, tí ó sì jẹ́ olóye. Kò kedere ju, ṣùgbọ́n o ní ọ̀rọ̀ tí ó lè dá ọ lójú, tí ó sì lè fi ẹ̀mí rẹ dànú. Mo kọ́ ọ̀pọ̀ nkan látọ̀rẹ́, tí mo sì gbà gbọ́ pé ó jẹ́ àgbà nígbà tí mo bá pàdé rẹ.

Tí mo bá ronú nípa àgbà tó kéré jùlọ tí mo ní, ohun tí ó wá sí ọkàn mi ni àgbà tí ọmọ mi fún mi ní ọdún márùn-ún tí ó kọjá. Ìgbà náà, ó kọ ọ̀rọ̀ kan lórí àwòko àgbà tí ó kọ dáadáa, tí ó sì kọ sí mi pé, "Baba, mo fún ọ ní èyi." Ọ̀rọ̀ tó kọ sí mi ni "Baba àgbà." Mo máa ń wo àwòko náà nì