Koko Zaria: Ìgbàsí Iró tí Ńgbàgbé Tóbi Jùlọ Ní Òyìnbó

Èmi kò gbà pé kí ẹnikẹni sọ fún mi pé wọn kò tíì gbọ́ nípa ìgbàsí iró tó ńgbàgbé tóbi jùlọ ní òyìnbó. Ọjọ́ kò sí tí kò ní òfo ní ìgbàsí iró yìí, àwọn onírò tó ń gbàgbé, àwọn onírò tó ń gbàǹjábù, àwọn onírò tó ń gbẹ́fà, àwọn onírò tó sì ń gbẹ́ gbàǹgbà. Àwọn kan àní ń gbàgbé ìgbàsí tí kò sí. Bó bá rí báyìí, a tún bá ìgbàsí iró yìí lójú.

Ṣùgbọ́n, ní gbogbo àwọn onírò tí mo ti rí, ẹni tó ń gbàgbé tóbi jùlọ nínú wọn ni Koko Zaria. Ìgbàsí iró rẹ kò tíì sí tí kò tó. Òun ló gbàgbé pé òun jé ọmọ Yorùbá, ó gbàgbé pé òun jé ọmọ ilé alákùn, ó gbàgbé pé òun kò gboyè kankan ní ẹ̀gbẹ́ ọba.

Ọ̀rọ̀ tó ṣe Koko Zaria gbàgbé, mi ò fẹ́ fi dá ojú gbogbo ènìyàn. Ṣùgbọ́n èmi yóò gbàgbé àìdáríjì tí ìgbàsí iró rẹ ti sọ mí lójú. Òun ló sọ fún mi pé òun jé ọmọ ìdílé olóògbé ní Ìbàdàn, pé òun gbà dé Governor-General ní Nàìjíríà. Òun tó kò ti lè gbọ́ English tó dáa, ṣùgbọ́n ó sọ fún mi pé òun jé Governor-General. Ìgbà tó sọ ọ̀rọ̀ yẹn ni èmi mọ̀ pé Koko Zaria lè gbàgbé ògiri lára nkan tí kò rí.

Bá a bá ń wá òrì iṣẹ́, Koko Zaria gbàgbé òun pé òun kò ní èdè fún iṣẹ́ náà, ṣùgbọ́n ó lọ sí ìgbèhìn. Nígbà tí ó bá rí i pé wọn kò gba á, ó máa sọ pé gbogbo ìgbà tí ó bá wá ìgbèhìn, èmi ni wọn máa gbà. Òun kò mọ̀ pé èmi tí ó jé ọ̀rẹ́ rẹ ni wọn máa kọ́kọ́ gbà.

Jùlọ-julọ, Koko Zaria gbàgbé òun pé kò ní gbèsè, ṣùgbọ́n ó máa ń lọ ká ẹ̀lẹ̀ gbèsè. Ọ̀rọ̀ tó máa ń sọ yẹn ni pé, "Èmi ni jẹ́ Moses, èmi ni jẹ́ Moses," ṣùgbọ́n gbèsè kò ṣe é. Nígbà míràn, ó máa sọ pé, "Èmi ni jẹ́ Elijah, èmi ni jẹ́ Elijah," ṣùgbọ́n ẹ̀sè kò ṣe é. Ìgbà tó sọ ọ̀rọ̀ yẹn ni mo mọ̀ pé Koko Zaria lè gbàgbé omi tí ó nmu ojú lójú.

Nígbà tí Koko Zaria bá ń gbàgbé iró, ó máa ń gbàgbé òjò gbogbo ènìyàn. Òun kò bẹ̀rù kún ọ̀rọ̀, ṣùgbọ́n ó máa ń sọ ọ̀rọ̀ tó lè pa á. Nígbà tí mo fi ẹ̀sùn pé ó ń gbàgbé iró, ó sọ fún mi pé mi jé ọ̀dà. Òun tó kò fi ọwọ́ kan lóri tàmì, ṣùgbọ́n ó sọ fún mi pé èmi jé ọ̀dà. Ìgbà tó sọ ọ̀rọ̀ yẹn ni mo mọ̀ pé Koko Zaria lè gbàgbé ẹ̀rù tó ń pa á.

Ìgbàsí iró Koko Zaria jé ohun tí gbogbo ènìyàn mọ̀ ní Ìbàdàn. Kò sí ènìyàn tí kò tíì gbọ́ nípa rẹ. Àwọn ọ̀rẹ́ rẹ àní sọ fún mi pé ó gbàgbé iró tí àwọn kò tíì gbọ́ rí. Nígbà tí mo fi ọ̀rọ̀ yẹn sọ fún Koko Zaria, ó sọ fún mi pé nígbà tó kéré, ó gbàgbé pé ó gbèso ẹ̀wà ẹlẹ́dẹ̀, ó fa tó ojojumo, ó sì fi oko Simbi rúbò. Ọ̀rọ̀ tí ó sọ yẹn ni mo mọ̀ pé Koko Zaria lè gba gbẹ̀ aṣọ òkú, ó sì gba gbẹ̀ òkú, ó sì gba gbẹ̀ aṣọ gbẹ̀ òkú.

Nígbà tí Koko Zaria bá ń gbàgbé iró, ó máa ń gbàgbé títa, ṣùgbọ́n ó máa ń gbàgbé ògún. Nígbà tí ó bá ń gbàgbé ògún, ó máa ń pa ènìyàn. Nígbà tí ó ń pa ènìyàn, ó máa ń sọ pé, "Èmi ni Olódùmarè, èmi ni Olódùmarè," ṣùgbọ́n gbogbo ènìyàn mọ̀ pé Koko Zaria ni ó ń pa wọn.

Ìgbàsí iró Koko Zaria jé ohun tí gbogbo ènìyàn mọ̀ ní Ìbàdàn. Kò sí ènìyàn tí kò tíì gbọ́ nípa rẹ. Ọ̀rọ̀ tó ń sọ nígbà tó ń gbàgbé iró kò sí tí kò tó. Òun tó kò ti fi owó kan ẹ̀bùn, ṣùgbọ́n ó máa ń sọ pé ó fi ẹ̀bùn kan mi lọ ọ̀dọ́ olóyè kan. Òun tó kò ti rí orí ọlọ́jà, ṣùgbọ́n ó máa ń sọ pé ó rí orí ọlọ́jà kan tó dà bí òun. Ìgbà tí ó bá ń gbàgbé iró yìí, ó máa ń gbàgbé pé kò tíì tọ̀ ó lọ́wọ́.

Ìgbà tí mo kọ́kọ́ rí Koko Zaria, mo kò gbàgbé pé mo rí ohun tó gbàgbé tóbi jùlọ. Ó gbàgbé pé ó jé ọmọ ilé alákùn, ó gbàgbé pé òun jé ọmọ Yorùbá, ó gbàgbé pé òun kò gboyè kankan ní ẹ̀gbẹ́ ọba. Ṣùgbọ́n, ó sọ fún mi pé òun jé ọmọ ìdílé olóògbé ní Ìbàdàn, ó sọ fún mi pé òun gbà dé Governor-General ní Nàìjíríà, ó sọ fún mi pé ó jé ọmọ ìdílé alágba ní Ìlú-Ìgbàgé. Ìgbà tó sọ ọ̀rọ̀ náà ni mo mọ̀ pé Koko Zaria lè gbàgbé gbogbo ohun tó lè gbàgbé.

Lónìí, Koko Zaria kò sí mọ́ nígbèyìn. Ṣùgbọ́n, ìgbàsí iró rẹ kò tíì kú. Àwọn èèyàn Ìbàdàn