Konga

Ọ̀rọ̀ Kongo jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó nínú ìdílé àwọn èdè Benue-Congo, tí àwọn tí ń sọ ọ̀rọ̀ náà wà láwọn orílẹ̀-èdè Kongo (Congo-Brazzaville), Angola, ati Kongo Kinshasa (Congo-Kinshasa).

Kongo jẹ́ èdè pàtàkì tí ó ní ẹ̀yà ọ̀pọ̀lọpọ̀, tí ó sì ní àwọn tí ń sọ ọ̀rọ̀ náà tó tó ní mílíọ̀nù mẹ́wàá (10). Èdè Konga fúnra rẹ̀ jẹ́ ọ̀rọ̀ oríkì fún ilẹ̀ Kongo, tí ó sì ní ọ̀rọ̀ tó pọ̀ tó, tí ó sì ní àwọn ìlànà ìgbàrò àgbà, tí ó jẹ́ ti ètò ìgbàgbọ́ àgbà àti àṣà Konga.

Àwọn Konga jẹ́ ọ̀kan lára àwọn àwùjọ àgbà ní ilẹ̀ Áfríkà, tí ó ní ìtàn tí ó jinlẹ̀, àgbà, àti ọ̀rọ̀ àgbà tó lágbára. Èdè Konga jẹ́ àgbà fún àgbà, tí ó sì ní ipò pàtàkì nínú ọ̀rọ̀ àgbà, àṣà, àti ìṣe àgbà.

Ní àkókò kẹ́hìndínlógún ọ̀rún, ìjọba àwọn Konga fẹ̀lẹ̀ lásán, tí ó sì yọrí sí àwọn ìjẹ̀jẹ̀ àti àwọn ìjà tó ṣubu nínú ilẹ̀ Kongo. Àwọn ìjà àti àwọn ìjẹ̀jẹ̀ wọ̀nyí fa àpéjúwe èdè Konga, tí ó sì di èdè tí ó kéré lágbára nígbà náà.

Àṣà àti ọ̀rọ̀ àgbà Kongo jẹ́ púpọ̀, àmọ́, ó ní àríyànjiyàn pẹ̀lú ìgbàlúu àti ìdàgbàsókè.

Àwọn Konga gbàgbọ́ pé ọ̀rọ̀ jẹ́ ọ̀rọ̀ tí ó wà lára ẹ̀mí, tí ó sì gbọ́dọ̀ kọ́ ní ọ̀nà tí ó tọ́.

Èdè Konga jẹ́ èdè tí ó gbẹ́yìn, tí ó sì ní ọ̀rọ̀ ààlú tó gbẹ́yìn, tí ó sì ní àwọn fónétíkì tó kéré, tí ó sì ní ọ̀rọ̀ àgbà tí ó lágbára.

Lónìí, èdè Konga ń jagun pẹ̀lú àwọn èdè míì ní ilẹ̀ Kongo, tí ó jẹ́ ti àwọn onímọ̀ ìjìnlẹ̀ àti àwọn tí ń ṣojú èdè lórílẹ̀ èdè. Èdè Konga tún ń jagun pẹ̀lú àwọn àdúláwọ̀, tí ó ń gbé akẹ́de àṣà Konga àti ọ̀rọ̀ rẹ̀ lágbàáyé.

Èdè Konga jẹ́ èdè tí ó lágbára, tí ó sì ní ìtàn tí ó jinlẹ̀, tí ó sì ní ipò pàtàkì nínú ọ̀rọ̀ àgbà, àṣà, àti ìṣe àgbà Kongo. Tí èdè Konga bá ń gbèrú, ẹ̀mí àgbà Kongo náà ń gbèrú.